Metehan UD / EGEDESONSÖZ - İzmir’de Gaziemir ilçesi sınırında bulunan Aslan Avcı Kurşun Fabrikası tarafından yurtdışından getirilen radyoaktif maddeler fabrika sahasına gömüldüğü tespit edilmiş, ancak bu atıkların bertaraf edilmesi ve bölgenin çevresel olarak temizlenmesi yönünde şimdiye dek ciddi bir adım atılmamıştı. 2022 yılında ise Nükleer Düzenleme Kurulu tarafından EKOVAR A.Ş. adlı şirketin bölgenin çevresel iyileştirme faaliyetine ilişkin yetkilendirildiği bilgisi ortaya çıkmıştı.
EKOVAR A.Ş. geçtiğimiz Ağustos ayında alanda çalışmalara başlamıştı. Çalışmaların 2025 yılı Mart ayında sonlandırılması planlanırken Ekovar Şirketi radyoaktivite ölçümleri ve sahadaki çalışmaları, Nükleer Denetleme Kurulu (NDK) tarafından yetkilendirilmiş A tipi uluslararası gözetim firmasının gözetiminde yapacağını taahhüt etti. Radyoaktif atıkları ise Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) alacak.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi’ne gönderdiği 13 Eylül 2024 tarihli yazıya göre ise çalışma esnasında gaz emisyonu ortaya çıkınca çalışmalar 25 Temmuz 2024 tarihinde durdurulmuş. Henüz atık sınıflandırılması ve sevkiyat işlemlerine ise başlanmamış.
GECE SAATLERİNDE MESAİ
Öte yandan yerel kaynakların aktardığı bilgilere göre alanda gündüz saatlerinde herhangi bir iş makinesi hareketliliği bulunmuyor. Sadece yer tespiti ve ölçüm işlemleri yapılıyor. Edinilen bilgilere nükleer atık sahasında sadece gece saatlerinde belirsiz aralıklarla çalışmalar yapılıyor. Çalışmaların gece yapılmasının nedenine dair soru işaretleri bulunuyor. Öte yandan radyoaktif atıklarla dolu alanda çalışan görevlilerin koruyucu olarak sadece yelek ve baret olduğu gözlemlendi.
ÇALIŞMA KAYGILARA NEDEN OLDU
Bölgenin temizlenmesi süreci ise çevre sakinleri arasında kaygılara neden oluyor. Sürecin yanlış ve yetersiz yürütüldüğünü öne süren sivil toplum kuruluşları, mevcut temizleme işleminin insan sağlığını ve çevreyi tehdit eden yeni sonuçlar doğurabileceğini ileri sürüyor.
Uzmanlar ise çalışmayı gerçekleştirecek kuruluşun benzeri hiçbir iş deneyiminin bulunmadığını, alanda çalışmaları denetleyecek uzman ve deneyimli bir denetçi firma bulunmadığını, alandan uzaklaştırılacak atık miktarı ve niteliği ile ilgili yeni bir detaylı çalışma yapılmadığını, tamamı açık alanda gerçekleştirilen çalışmalarda, radyoaktif materyal ve diğer tehlikeli maddelerin çevreye dağılmasına neden olacak tozlanma ve yayılım risklerine yönelik önlemlerin bulunmadığını dile getiriyor.
YARGIYA TAŞINDI
EGEÇEP ve bölgeden vatandaşlar ise kullanılan yöntemler ve alınan önlemler uluslararası standartlara uygun olmadığını belirterek temizlik çalışmalarının durdurulması için yürütmeyi iptal istemli iptal davası açtı.