Ortopedi ve Travmatoloji Op. Dr. İftikhar Qurbanov, Aybike Göcekli’nin spor sakatlanmaları ile ilgili merak edilen soruları cevapladı.
Op. Dr. Qurbanov spor sakatlanmalarının sebeplerinden bahsederken “Spor sakatlanmalarına birçok neden sebep olabiliyor,bunları sporcudan yada sporcudan kaynaklanmayan sebepler olarak değerlendirebiliriz. Spor sakatlanmaları oldukça geniş bir konu. Profesyonel sporcularda sakatlanmalar, günlük spor yapan bireylerde yaşanan spor sakatlanmaları, erişkinlerde spor yaralanmaları ve gelişim çağındaki çocuklarda olan spor sakatlanmaları olarak sınıflandırabiliriz. Spor yapan kişiden kaynaklanan spor sakatlanmalarının sebebi daha çok yeterli egzersiz yapmamak, spor öncesinde yeterli germe ve ısınmanın yapılmaması, aşırı zorlamalar, kronik travmalardır” dedi.Kontak sporlarda bir önceki sporda yaralanması, hasarı ya da ağrısı olmasına rağmen spora devam etme ve tekrar zorlamanın sporcuda sakatlanmalara sebep olabileceğini ifade eden Dr. İftikharQurbanov“Sporcudan kaynaklanmayan nedenler de olabiliyor, zemin bu sebeplerin başında geliyor. Sporcu spor esnasında sakatlanma riskini en aza indirmek için kendi vücudunu tanımalı ve potansiyelini bilmeli” diye konuştu.
AŞIRI ZORLAMALAR TRAVMALARA SEBEP OLABİLİYOR
Spor sakatlanmaların ülkelere göre de değişiklik gösterdiğini ifade eden Ortopedi Travmatoloji Op. Dr. Qurbanov“Hangi spor dalına rağbet varsa daha çok o sporda sıklıkla yaşanılan sakatlıkları görüyoruz. Bizim ülkemiz Türkiye’de basketbol, futbol gibi kontak sporları daha çok ilgi görüyor. Örneğin profesyonel sporcularda, basketbolda sıklıkla ayak veayak bileği sakatlanmaları görüyoruz. Sporcular sıçrama esnasında düşerken dengelerini koruyamadıkları zaman ayak bileği sakatlanmaları yaşıyorlar. Futbolda ise genelde diz yaralanmaları, ön çapraz bağ yaralanmaları, kas yırtıkları görüyoruz. Profesyonel olmayan bireylerde ise aşiltendon yaralanmalarını, omuz çıkıklarını görüyoruz. Kontak sporlarında sakatlıklar hızdan ve hırstan dolayı sıklıkla karşımıza çıkabiliyor. Bu sakatlıklar yalnızca müsabaka esnasında yaşanmıyor, antrenmanda da sakatlıklar olabiliyor. Buna aşırı zorlamalar sebebiyle oluşan kronik travmalar da sebep oluyor” dedi.
ULUSLARARASI P.R.I.C.E. PROTOKOLÜ İLK MÜDAHALE İÇİN ÇOK ÖNEMLİ
Spor sakatlanmalarını önlemek için sporcunun kendini tanıması, düzenli antrenman yapması, spor öncesi ve sonrasında ısınma ve soğuma esneme egzersizlerini mutlaka çok iyi bir şekilde yapması gerektiğine vurgu yapan Dr.Qurbanov, erken müdahalenin önemine de dikkat çekti. “Spor sakatlanmalarında doğru müdahale çok önemli, eğer yanlış bir müdahale yapılırsa basit bir sakatlığın daha büyük bir sakatlanmaya dönüşmesine sebep olunabilir. Bu sakatlanmalara müdahale ederken dünyaca kabul gören P.R.I.C.E. protokolüne sadık kalınmalı. Yani Protection koruma, rest dinlerme, ice buz uygulaması, compration baskı uygulama ve elevation yüksekte tutma. Bu uygulama genel olarak kabul gören uygulama bir spor sakatlanması olduğu zaman ilk aşamada bu sistemin uygulanması gerekir. Bu uygulamalar devamında gelişebilecek komplikasyonları azaltır” diye konuştu.
İYİLEŞME SÜRECİ KİŞİYE GÖRE FARKLILIK GÖSTEREBİLİR
Spor sakatlanmalarının iyileşme ve tedavi süreçlerine değinen Op. DrçQurbanov, Yaralanan ve sakatlanan bölgeye bağlı olarak iyileşme süreci değişiklik göstereceğini söyledi. “Sakatlanma bir diz yaralanması veya bir ön çapraz bağ yaralanması ise genelde ameliyattan sonra 6-9 ay süresince bir fizik tedavi görmelidir. Bir omuz çıkığı ise bölgedeki hasara bağlı daha uzun sürebilir. Bir aşiltendonrüptürüyse ameliyat sonrası yine 6- 9 ay sürebilir. Bir ayak bileği travmasıyla alçıda 1- 1bucuk ay tedavi gerekebilir ve devamında yavaş yavaş egzersizlere başlayabilir. Bunlar elbette yaralanan bölgedeki hasara göre değişiklik gösterecektir” diyerek her vaka için tek ve net bir görüş söylenemeyeceğini, kişinin fizyolojik yapısının önemli olduğunu ifade etti. Dr. Qurbanov “Tedaviye başlamadaki zaman, kişinin kendini koruması, sakatlığın şiddeti tümüyle multifaktiyel bir durum.Uzman ekip gelmeden daha önce bahsettiğimiz PRİCE uygulamaları dışında bir uygulama yapılmamalı yaralanan sakatlanan bölge stabilize edilip uzman ekibin gelmesi beklenmeli. Aksi taktirde sakatlığın daha ciddi bir seviyeye gelmesine sebep olunabilir. Spor sakatlanmaları yalnızca yumuşak doku travlamaları değil, söz konusu olan bir kırık da olabilir ve yanlış bir müdahale kapalı kırığı açık kırık haline getirebilir” diye konuştu.