Muhittin AKBEL / EGEDESONSÖZ - İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı, Covid 19 salgını sonrası ERİS (EG.5.1) varyantının ardından görülen BA.2.86 varyantlarının ülke genelinde hızla yayıldığını duyurmuştu. BA.2.86 varyantı, İngiltere'nin yanı sıra İsrail, Danimarka ve ABD'de görüldüğü bilgisi paylaşılmıştı. Dünya Sağlık Örgütü de bu iki varyantın gözlem altına alındığını açıklamıştı. Bu arada uzmanlar, İngiltere'deki Vovid 19 vakalarındaki artışın, Barbie ve Oppenheimer filmlerinin vizyona girmesiyle, milyonlarca kişinin sinemalara ve açık havada yapılan konserlere gitmesiyle başlamış olabileceği yönünde görüş bildirmişti. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da adı geçen varyantların ülkemizde görülmediğini, kapandığımız dönemlere geçme gibi bir durumun söz konusu olmadığını, gelse bile griple nasıl mücadele ediyorsak, aynı şekilde mücadele edeceğiz, demişti.
ERİS VE BA.2.86, BİRBİRİNE ÜSTÜNLÜK KURAMAMIŞ 12 VARYANTA ÜSTÜNLÜK KURABİLECEK GİBİ
Bu gelişmelerin ardından, Eris (EG.5.1) ve BA.2.86 varyantlarını, Covid 19 sürecinde Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu'nda görev yapan, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alper Şener'e sorduk. Prof. Dr. Şener, varyantların özelliklerini anlatırken, ülkemizde görülmediğini, eğer ülkemize gelecek olursa bunun ancak Eylül ayının ikinci yarısından sonra olabileceğini söyledi. Neden böyle bir tarih verdiğini de anlatan Prof. Şener, şu değerlendirmelerde bulundu:
"İngiltere'de iki varyant görüldü, ERİS VE BA.286... Dünya Sağlık Örgütü'nün takip ettiği, birbirine üstünlük kuramamış 12 farklı varyant var. ERİS ve BA.2.86 varyantı, onlara üstünlük kurabilecek potansiyele sahip gibi görünüyor.Üstünlük kurma potansiyeline sahip olmak ne demek? Diğerlerini baskılaması, bunların dolaşımda dominant hale gelmesi demek. Bir tanesinin baskın hale gelmesini çok fazla istemiyoruz. Çünkü baskın hale gelen varyant eğer bulaştırıcı potansiyeli yüksek, aşıdan kaçabilen bir varyant ise, beklenen vaka sayılarının çok üstünde vakalara sebep olabiliyorlar. Şu anda İsrail'de, Amerika Birleşik Devletleri'nde, İngiltere'de ve Danimarka'da bildirimler oldu. Geçtiğimiz Mayıs ayında Uzakdoğu'da bazı ülkelerde bildirimler vardı. Bu varyantların görüldüğü ülkelerde alındığı yerlere bakıldığında, seyahat ilişkili görünmüyor. Her biri o ülkenin havuzundan çıkmış varyant gibi görünüyor. İlişkilendirilen şey şu; sinema ve açık hava konserlerindeki kalabalık ortamlar. Dolayısıyla kendi ülkelerinin havuzunda çıkmış varyant olmaları sebebiyle, serbest dolaşıma çıkmamış varyantlar olduğu izlenimi veriyor. Ön bilgiler bu doğrultuda."
AŞIDAN KAÇMA POTANSİYELİ, LABORATUVAR ORTAMINDA GÖSTERİLMİŞ
Söz konusu varyantların, aşıdan kaçma potansiyellerinin bulunduğunun laboratuvar ortamında gösterilmiş olduğunu belirten Prof. Dr. Alper Şener, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Ama bunun sahadaki etkisinin ne olacağını bilmiyoruz. Çovid 19 sürecinde çok geniş bir aşı yelpazemiz vardı. Söz konusu varyantların, hangi aşıdan kaçma potansiyeli var, bu konuda çalışmalar devam ediyor. Dünya Sağlık Örgütü'nün yakın gözlem altına alması, laboratuvar ortamında aşıdan kaçmış olmasından dolayıdır. Aşıdan kaçmak ne demek? Hastadan alınan virüsle aşıdaki antikor bir araya getirilir. İkisi bir arada blokaj oluşuyorsa sorun yoktur. Blokaj olmuyorsa, yine üremeye devam ediyorsa, tehlike var demektir. İngiltere'deki artan hasta sayısını izlemek lazım.İspanya'da biraz kıpırdanma var. Türkiye için baktığımızda eğer bu iki varyant ülkemizde de görülecek olursa, bu ancak Eylül ayının ikinci yarısından sonra olabilir. Neden böyle bir tarih veriyoruz? Çünkü yaz nedeniyle bir hala dışarıdayız, çok kalabalıklaşmıyoruz. Eylül'ün ikinci yarısından sonra okulların açılmasıyla, kapalı alanlara girmeye başlayınca ancak olabilir. Eğer bizde de bir kıpırdanma olacaksa, o tarihten sonra olabilir, diye tahmin ediyorum."
BAKAN KOCA'NIN O SÖZLERİNİ YORUMLADI
Prof. Dr. Alper Şener, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın, Covid 19'un yeni varyantlarıyla ilgili olarak yaptığı "Şu ana kadar Türkiye'de görülmedi. Asla kapandığımız dönemlere geçme gibi bir durum söz konusu değil. Gelse bile, griple nasıl mücadele ediyorsak, aynı şekilde olacak" sözlerini de şu ifadelerle değerlendirdi:
"Anladığım kadarıyla, bu varyantlar ülkemize gelecek olursa, standart uygulamaları uygulayacağız, demek istedi Sağlık Bakanımız. Gripte ne yapıyoruz? Aşı yapıyoruz. 60 yaş üstü insanlarımıza korunmaları için maske takmalarını istiyoruz. Mevsimsel aşıları, yani grip aşısı gibi aşıları eksik olan bireylere aşılarını uyguluyoruz. Sağlık bakanımız, genel bir maske uygulamasının olmayacağını söylemek istemiş olabilir. Zaman içerisinde maske gerekli olursa, maske de kullanılabilir. Ancak aşılamayla ilgili güncellemeler gelebilir. Aşılama güncellemesinin her yaş için geçerli olacağını düşünmüyorum. Belli yaş gruplarına, mesela 60, 65 yaş üstüne gelebilir. Yandaş hastalığı olanların öncelikli olarak aşılanması öngörülebilir. Genel popülasyonda şu an bir varyant aşılama zorunluluğu geleceğini pek zannetmiyorum. Maske, belli alanlarda hastanelerde, toplu taşım araçlarında uygulanabilir, eskiden olduğu gibi. Şu anda İngiltere'de, İspanya'da, İrlanda'da maske konusunda hazırlıkların olduğunu biliyoruz. Dünya genelinde vaka sayılarına bakarak genel bir teamül olabilir. Türkiye için gereklilik var mıdır, yok mudur? Bu konuda bir şey söylemek için daha çok erken."