Muğla'nın Yatağan ilçesine bağlı Turgut Köyü sınırları içerisindeki 3 bin yıllık Lagina Antik Kenti içerisindeki 1. Derece Arkeolojik Sit Alanları'nın 3. Dereceye çıkartılarak kömür aranmasına izin veren Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu'na dava açan köylülere mahkemeden iyi haber geldi.
Sözcü'den Yaşar Anter'in haberine göre, Yatağan Termik Santrali Elektrik Üretim A.Ş. tarafından Lagina Antik Kenti kalıntıları arasında bulunan Turgut Köyü Lagina 3. Derece Arkeolojik Sit Alanı'nda, çıkarılacak kömür için ocak açılmak istendiğini belirten ve dava açan Hukukçu Mehmet Çilsal, açıklamalarda bulundu.
"Hukuka aykırı bir idari işlem"
Çilsal, davada Türkiye'ye örnek olacak bir karar alındığını belirterek, şunları söyledi:
“Açılmak istenen maden ocağı ile kurulmak istenen ve hafriyat tesislerine Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun bu faaliyetleri yapılmasına olanak sağlayan 2013 tarihli kararının yürütmesini Mayıs 2022'de durduran Muğla 1. İdare Mahkemesi, bu kez Eylül 2022 tarihli kararıyla söz konusu İdari İşlemi iptal etti.
Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 2013 tarihli kararı, Yatağan Turgut Belediyesi sınırları içerisindeki kömür rezervlerinin varlığı nedeniyle tesis edilmiş bir işlemdi. Bu karara dayanarak TKİ-GELİ'nin kömür madenciliği İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı sınırları 163 hektar genişletilmişti. Bu karar, ‘Turgut Lagina 3.Derece Arkeolojik Sit Alanı' sınırları içinde hem arkeolojik sondaj, kazı ve taşıma gibi faaliyetleri yapılabilmesi hem de fiilen kömür madenciliği dekapaj, hafriyat gibi faaliyetleri yapılabilmesini sağlayan hukuka aykırı tuhaf bir idari işlemdi. Bu eşi benzeri görülmemiş ucube haliyle ihdasından sonraki süreçte pek çok başka idari işleme dayanak oldu.”
"Kültür varlıklarının kıymetini bilen tüm yurttaşların yüreğine su serpmiştir"
Çilsal, kararın tüm yurttaşların yüreğine su serptiğini belirterek, “Bir idari işlemin yargı tarafından iptal edilmesiyle birlikte o işleme dayanılarak ihdas edilmiş diğer zincirleme-bağlı işlemler de kendiliğinden hükümsüz hale gelir. Dolayısıyla Muğla 1. İdare Mahkemesi, bu kararıyla hukukun üstünlüğünü ispat etmekle kalmayıp ülkemizin değerli arkeologları, tarihçileri ve miras niteliğindeki kültür varlıklarının kıymetini bilen tüm yurttaşların yüreğine su serpmiştir. Çünkü bir yeri 1. Derece Arkeolojik Sit ilan edip, ardından kömür şirketi ile protokol yaparak 3. dereceye çevirip antik kent içerisinde kömür ocağı açılmasına izin vermek, bir hukuk devletinde olmaz, olamaz, mahkemenin bu yönde karar vermesi umut verici bir gelişme oldu” diye konuştu.
Ne olmuştu?
Muğla'nın Yatağan ilçesine bağlı Turgut köyü sınırları içerisinde yer alan ve Karya Uygarlığı'nın en önemli kentlerinden biri olan 3 bin yıllık antik Lagina Kenti harabeleri içerisindeki 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı'nın, Yatağan Termik Enerji Üretim A.Ş, kömür çıkarma hafriyat, dekapaj faaliyetlerine 2016 yılından itibaren Turgut sınırları içinde başlayıp 2018'den itibaren de Turgut 3. Derece Arkeolojik Sit Alanı'na dönüştürülerek kömür çıkarması ve tarihin yağmalanmasına izin verilmişti. Yatağan Yeşil Yaşam Derneği Hukuk Danışmanı Mehmet Çilsal ve köylüler şirketin burada madencilik faaliyeti yapmasının dayanağı olan alanın 3. Derece Arkeolojik Sit Alanı’na dönüştürülmesinin yasal olmadığını belirterek Muğla Bölge İdare Mahkemesi'nde iptal davası açmış ve kazanmıştı.(T24)