Diren ÇELİK/EGEDESONSÖZ- Jeotermal Enerji Santralleri'nin (JES) yoğun biçimde faaliyet gösterdiği Aydın’da Germencik Çevre ve Doğa Derneği (GERÇED) Sözcülüğü görevini yürüten, nöroloji uzmanı olan Dr. Metin Aydın, JES'lerin doğa ve insan sağlığına olan etkilerini değerlendirdi.
Aydın’da jeotermallerin salgıladığı hidrojen sülfür gazından kaynaklı yoğun bir şekilde solunum yolu ve kanser gibi hastalıkların olduğunu anlatan Aydın, yoğuşmayan gazların alerjik hastalılara sebep olduğunu söyledi. JES’lerle salınımı yapılan gazların termik santrallerden da fazla kirliliğe neden olduğunu söyleyen Dr. Aydın, Aydın ilinin ve çevresinin sülfür gazından dolayı çürük yumurta koktuğunu ve kentte ölüm hızının arttığını kaydetti.
KANSER VAKALARIN TÜRKİYE’NİN İKİ KAT ORTALAMASININ ÜSTÜNDE
Kanserlerin en büyük sebebinin çevresel faktörler odluğunu dile getiren Aydın, “Hava kirliliğinin en büyük sonucu akciğer kanseridir. Onun dışında gözde alerji, boğazda farenjit, deride kaşıntı, çocuklarda astım, KOAH, beyinde unutkanlık gibi hem nörolojik hem de solunum sistemiyle ilgili hastalıklara neden oluyor. Yani oksijenin gittiği tüm organlarda hava kirliliğine bağlı bir yan etki ortaya çıkıyor. Aydın ve özellikle Germencik, Türkiye’de solunum yolu hastalıkları ilaçlarının en fazla satıldığı bölge. TÜİK 2019 verilerinde solunum yoluna bağlı hastalıklarda Aydın Türkiye ortalamasının yüzde 36 üstünde. Aydın dolaşım sistemine bağlı hastalıklarda birinci, kansere bağlı hastalıklarda ikinci, solunum sistemine bağlı hastalıklardan ölüm oranında ise üçüncü. Aydın’da bütün çevresel faktörler kirli, o yüzden kentteki kanser Türkiye ortalamasından iki kat üstünde… Radan salınımı nedeniyle JES’ler nükleer santral etkisi yaratıyor. Salınım yapılan gazlar hem hava kirliliği hem tarım hem de insan sağlığını etkiliyor. JES’lerin yerleşim yerlerine yakın olması sebebiyle Aydın’da erkeklerde Türkiye ortalamasının yüzde 25’ten daha fazla akciğer kanseri görülüyor. Kadınlarda ise Türkiye ortalamasından yüzde 16’dan fazla meme kanseri vakaları var” dedi.
İNTİHAR VAKALARINI DAHİ TETİKLİYOR
Dünya Bankası 2020 raporundaki verileri aktaran Dr. Aydın, “Aydın’da solunum, akciğer, nörolojik, psikiyatr hastalıklar daha fazla… Nüfus başına KOAH ve astım ilaçları daha yoğun satılıyor. Çocuklar ve yetişkinler alerjik hastalıklar da oldukça fazla… Germencik- Hıdırbeyli- Pamukören- Buharkent hattı JES’lerin en yoğun bulunduğu alanlardan ve bu bölgede çok fazla akciğer, solunum, kanser, intihar, viral enfeksiyonlar var. Ayrıca verilerde nörolojik, demans gibi hastalıkların beynin erken yaşlanmasını dolayısıyla intiharı tetikliyor. Aydın intihar vakalarında son 10 yılda hep ilk 10’da yer aldı. özellikle kış aylarında çürük yumurta kokusuna benzeyen havada kronik hastalara ve çocuklara maske takmalarını öneriyoruz” dedi.
BÜYÜK MENDERES’E YAKINLAŞTIKÇA KANSER ORANI ARTIYOR
Büyük Menderes Nehri’ne yakın bölgede yaşayanlarda kansere yatkınlık diğer bölgelere göre daha fazla olduğu saptandığını kaydeden Dr. Aydın, “Aydın Tabip Odası olarak yaptığımız bir çalışmaya göre ise ilde nüfus başına en fazla ölüm nehre en yakın yerleşim yerlerinde meydana geliyor. Bu yıllardır bu şekilde. En fazla ölüm Yenipazar’da en az ölüm Kuşadası ve Didim’de meydan geliyor. Yani nehirden uzaklaştıkça ölüm oranı azalıyor. 30 yıla yakın bir süredir nöroloji uzmanlığı yapıyorum. Şimdiye kadar sayısal olarak bu kadar fazla görmediğim demans hastalığı gibi kronik nörolojik hastalıklar görüyorum. Bunlar uzun vadede ağır metale ya da radyoaktif maddeye maruz kalmanız sonucu ortaya çıkan hastalıklardır.
5 YILLIK SÜREÇTE ÖLÜM HIZI ARTTI
Lösemi, tiroid, mide gibi kanser çeşitlerinin Aydın’da yine ülke ortalamasının yüzde 15’inden daha fazla olduğunu söyleyen Aydın,” Çevre kirliliği yüzde 95 oranında kanser sebebidir. 2019 yılında toplam ölümde Aydın’daki veriler fazla. Son 5 yıllık süreçte ölüm hızı 9 yıl arttı. Söke’nin Kisir köyü ve Germencik’e bağlı Tekin köyünün her evinde kanser vakası var. Buralar kanser köyü olarak anlıyor” şeklinde konuştu.
İZMİR DE ETKİLENİYOR
Aydın JES’lerin sadece Aydın için değil İzmir için de tehlike oluşturduğunu kaydederek “2019 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi’nin Germencik’te salınım yapılan yoğunlaşmayan gazlara ilişkin yaptığı çalışmada bu gazların 120 kilometre uzaklıktaki İzmir’de de ölçüldüğünü saptadı. JES’ler sadece bulunduğu bölgeler için tehlike oluşturmuyor. Çevre illeri de etkiliyor. Aydın’daki kirlilik ile yaşamı sürdürmek mümkün değil. Ne enerji ne de başka bir şey adına bunu yapamazsınız. O anlamda Türkiye’de Aydın’da JES istemiyoruz” şeklinde konuştu.