Oktay GÜÇTEKİN / EGEDESONSÖZ - Afet ve Acil Durum Yönetimi (AFAD) İzmir İl Müdürlüğü ile Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi arasında 26 Aralık 2020 de imzalanan protokol sonrası İzmir için ilk defa hazılanan İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP) raporunun ayrıntıları belli oldu.
AFAD İl Müdürlüğü İzmir Afet ve Acil Durum Müdürü Kartal Muhcı ve DAUM Müdürü Hasan Sözbilir tarafından imzalanan protokol sonrası kent genelinde 8 aylık kapsamlı bir çalışma yürütülürken, raporda İzmir'in kuraklık analizine de yer verildi.
Buna göre İzmir için hayati öneme arz eden sulak havzalar ve taşıdığı kuraklık riskleri dikkat çekti.
İZMİR'İN KURAKLIK HARİTASI NASIL?
Yapılan incelemede son 70 yılın analizi yapıldığı belirtilirken, süreç içinde İzmir'de yaşanan kuraklık sayısının 23 olduğuna vurgu yapıldı. Kurak geçen yılların dağılımına bakıldığında; 2 sene olağanüstü kurak, 3 sene çok şiddetli kurak, 2 sene şiddetli kurak, 8 sene orta kurak, 8 senenin ise hafif kurak olarak geçtiği belirtildi. Verilere göre en kurak senenin ise 1972 yılı olduğunun altı çizildi. 23 senenin normal civarında, 24 senenin ise nemli olduğu görüldüğüne de yer verildi. Nemli geçen yıllara bakıldığında ise; 1 sene olağanüstü nemli, 3 sene aşırı nemli, 1 sene çok nemli, 12 sene orta nemli, 7 sene ise hafif nemli olduğu vurgulandı.
Raporda ayrıca; İzmir İlinin yaklaşık yüzde 54,3’ü Küçük Menderes Havzası’nda, yaklaşık yüzde 24.91’i Kuzey Ege Havzası’nda, yaklaşık yüzde 16’sı ise Gediz Havzası sınırlarında yer aldığı belirtildi.
KÜÇÜK MENDERES HAVZASI ŞİDDET HARİTASI
Küçük Menderes Havzası için yapılan araştırmada; Şubat 2007 ve Kasım 2007 dönemini kapsayan kuraklık dağılımına göre havzanın batısında kalan Çeşme-Karaburun alt havzasında, havzanın kuzey kesimi dışında kalan bölümde hafif şiddette kurak iklim şartları gözlemlenirken kuzey kesiminde orta şiddette kuraklık şartları gözlendiği aktarıldı.
Tahtalı-Seferihisar alt havzasının Seferihisar merkezinde normal iklim şartları hakimken doğu kesimlerine kadar olan ve Menderes, Gaziemir İlçelerini içerisine alan bölümde hafif kurak iklim şartları görüldüğüne dikkat çekildi. Ayrıca, İzmir-Körfez alt havzasının batı kesimlerinde hafif kurak iklim şartları gözlemlenirken doğu kesimlerinde orta şiddetli kurak iklim şartları hakim olduğu ve havzanın geri kalan bütününde orta şiddetli iklim şartları gözlemlendiğinin altı çizildi.
KURAKLIK DAĞILIMI NASIL?
Raporda ayrıca, Ocak-Kasım 2007 dönemini kapsayan kuraklık dağılımına göre havzanın Çeşme-Karaburun, İzmir-Körfez, Tahtalı-Seferihisar, Kuşadası alt havzaları ile Aşağı Menderes ve Yukarı Menderes alt havzalarının batı kesimlerinde orta şiddette kurak iklim şartları gözlemlendi.
Kuzeyde Boz Dağları, güneyde Aydın Dağları ile çevrelenmiş olan Aşağı Menderes alt havzasının doğusunda kalan küçük bir bölümü ile Yukarı Menderes alt havzasının neredeyse tümünde şiddetli kurak iklim şartları gözlemlendi.
Yayımlanan raporda ayrıca kuraklık eğilimlerine de yer verilirken; Küçük Menderes Havzası için gerçekleştirilen kuraklık risk analizleri sonucu elde edilen kuraklık risk haritaları, havzanın doğu kesimlerinde şiddetli kuraklık, İzmir-Körfezi, Kuşadası alt havzalarında daha karasal olan kuzey kısımları orta seviyedeki kuraklık ve Aşağı Menderes alt havzasında daha normal kuraklık eğilim göstermeye yatkın olduğu belirtildi.
Şiddetli kurak olma olasılığı haritasına göre ise; Havzanın doğusundan batısına doğru artan şiddetli kurak olma olasılığı, havzanın en batısında bulunan Çeşme MGM çevresinde en yüksek olasılığı verdiğinin gözüktüğünün altı çizildi. İzmir Körfez ve Tahtalı-Seferihisar alt havzalarında sınıflandırma içinde daha ortalama dağılım belirlenmiş olup, en karasal olan Yukarı Menderes alt havzası Ödemiş MGM çevresinde en düşük risk olasılık dağılımı belirlendiği vurgulandı.
PDSI şiddetli kurak olma olasılığı haritasına göre ise havzanın büyük kısmında şiddetli kuraklık görülme riski çok düşük olarak hesaplanmış ancak havzanın en karasal bölgesi olan doğu kesiminde (Yukarı Menderes alt havzası) en yüksek risk olasılığı hesaplanmış ve Ödemiş MGM merkezli yüksek olasılık alanı geniş bir alanda etkili olduğu belirtilmiş durumda.
KUZEY EGE HAVZASI ŞİDDET HARİTASI
Kuzey Ege Havzası Şiddet Haritasında yapılan Aralık 2006-Ekim 2007 dönemini kapsayan kuraklık dağılımına göre ise; Madra ve Aşağı Bakırçay alt havzalarının batı kesimlerinde Dikili ve Bergama merkezli meteoroloji istasyonlarının olduğu bölümlerde şiddetli kurak iklim şartları hakimken Yukarı Bakırçay ve Güzelhisar alt havzalarında orta şiddette iklim şartları olduğu belirtildi.
Kuraklık haritasına göre ise Aralık 2006 - Ekim 2007 dönemini kapsayan kuraklık dağılımına göre havzanın orta kesimlerindeki Madra alt havzaları ile güney kesimlerinde yer alan Güzelhisar ve Aşağı Bakırçay alt havzalarında orta şiddette kurak iklim etkileri gözlemlendi.
Havzanın güney kesimlerinde bulunan Yukarı Bakırçay alt havzasının kuzeyinde kalan bölümde orta şiddette iklim şartları dikkat çekti.
GÜNEY VE GÜNEYDOĞU KISIMLARI DAHA RİSKLİ
Kuzey Ege Havzası için gerçekleştirilen kuraklık risk analizleri sonucu elde edilen kuraklık risk haritaları havzanın sınırlarına yakın doğu ve batı kesimleri şiddetli kuraklık, havzanın daha karasal olan kuzey kısımları orta seviyedeki kuraklık ve havzanın orta kıyı kesimleri daha normal kuraklık eğilim göstermeye yatkın olduğunu gözler önüne serdi. Şiddetli kurak olma olasılığı haritasına göre havzanın orta bölgelerinin deniz kıyısı kesimlerinde en yüksek olasılık değerlerinin belirlendiği görülürken, Madra-Aşağı Bakırçay alt havzaları sınırında bulunan Dikili MGM’nin çevresinde diğer bölümlere göre yoğun gözüken şiddetli kurak olma olasılığı havzanın güney ve güneydoğu kısımlarında da havzanın kuzey tarafına göre daha yüksek olasılık olduğu görüldü.
GEDİZ HAVZASI ŞİDDET HARİTALARI
İzmir için büyük bir öneme sahip olan ve İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer'in gezisi sonrası yoğun tartışmalara neden olan Gediz Havzası içinde incelemeler gerçekleştirildi. Yaşanan dönemde kuraklığın etkisi tüm alt havzalarda hissedilmiş olduğu belirtilen raporda, Gediz Havzası’nın İzmir İlini kapsayan bölümünde orta şiddetli kuraklık şartları gözlemlendiğine vurgu yapılırken, küçük bir kısmında ise şiddetli kuraklık gözlendiği belirtildi.
Gediz Havasında bölgelerine göre yapılan kuraklık incelemesinde ise, SPI-12 için hesaplanan kuraklık risk haritasında havzanın güneyine doğru en yoğun kuraklık riskinin olduğu, kurak olma olasılığı haritasına göre Gediz Havzası’nın İzmir İlini kapsayan bölümünde kuraklık riskinin orta durumda olduğu vurgulandı.