EGEDESONSÖZ - Gaziemir’de bahçesine gömülü radyoaktif atıklar nedeniyle ‘İzmir’in Çernobil’i olarak adlandırılan kurşun fabrikasındaki istif alanını temizlik sürecinde flaş bir gelişme yaşandı.
Sakarya Mahallesi mevkiinde Turanlar Atık Yönetimi Geri Dönüşüm Çevre Özel Sağlık Hizmetleri ve Enerji Nakliye Ticaret A.Ş. tarafından yapılması planlanan ‘Radyoaktivite Bulaşmış Atıkların Fiziksel Yöntemlerle Ayıklanması, Sahanın Temizlenmesi ve Elde Edilen Kurşunun Geri Kazanımı Projesi’ ile ilgili olarak hazırlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Raporu, İnceleme ve Değerlendirme Komisyonunca yeterli bulunarak nihai kabul edildi.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan yapılan duyuruda radyoaktif kirliliğin 2007 yılında tespit edildiği arazide temizliğin başlayacağı belirtilirken, raporun halkın görüş ve önerileri için Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nde 10 gün süreyle askıda bekletileceği ifade edildi.
RAPORDA NELER VAR?
Yaklaşık 1 milyon liralık maliyet bedeli olan, 2 yıllık süreyi kapsayan ve 60 bin metrekarelik alanda gerçekleşecek projenin raporunda ‘Söz konusu projenin en önemli sosyal boyutu; proje sahası yakınında yer alan yerleşim konutlardır. Bu sebeple alanın ivedilikle radyoaktivite riskine ve kimyasal kirliliğe yol açmakta olan bu atıklardan temizlemesi gerekmektedir. Fabrikanın yerleşim alanları içinde kalması nedeniyle insan ve çevre açısından riskli bir bölge olup, proje alanının radyoaktivite riskine ve kimyasal kirliliğe karşı çok acil önlem alınması ve bu atıklardan temizlemesi gerekmektedir. Tüm bu sebeplerden ötürü, projenin hayata geçirilmesi çevre kirliliği ve insan sağlığı için olumsuz etkilerin önüne geçilmesi ve zararlarının ortadan kaldırılması açısından önemli bir projedir. Bu alanda radyoaktif kirlilikten arındırılırken, radyoaktif bulaşmadan kaynaklanan atıkların ayrıştırılması konusunda radyasyondan korunmaya yönelik TAEK ile görüşmeler yapılarak verilecek tavsiyeler doğrultusunda çalışmalar yapılacaktır. Herhangi bir şekilde yeraltı ve yüzeysel sulara müdahalede bulunulmayacaktır” açıklamasına yer verildi.
NELER OLMUŞTU?
İstif alanında 2014 yılında başlatılan bertaraf süreci çevreci avukatlar tarafından yargıya taşınmış, Valilik tarafından Turanlar A.Ş. tarafından yapılan temizlik için verilen ‘Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) gerekli değildir’ kararı 2015 yılında İzmir 2.İdare Mahkemesi’nden dönmüştü. Aynı mahkeme yine 2015 yılının Mayıs ayı sonunda alandaki temizlik çalışmaları için yürütmeyi durdurma kararı vermişti.
Yargı kararının ardından alanın bir an evvel gerekli önlemler alınarak temizlenmesi için çevreci avukatlardan bakanlığa, valiliğe ve Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’na yeni bir ÇED süreci çağrısı gelmişti. Bu çağrı İzmir Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından yapılan duyuruyla karşılık bulmuş ve Turanlar firması ÇED dosyasını hazırlayarak kuruma sunmuştu. Valilikten yapılan açıklamada dosyanın onaylandığı ve yeni ÇED sürecinin başladığı duyurulmuştu. Daha sonra yargıdan gelen şok bir karar temizlik sürecinin iptaline yol açmıştı.