Büşra ÇETİNKAYA / EGEDESONSÖZ – Türkiye’de kan stokları konusunda sıkıntılı günler yaşanıyor. Sık sık kan bağışı konusunda kampanya çalışmaları düzenlense de istenilen ölçüde bağış yapılmaması dikkat çekiyor.
Kan bağışı konusunda Türkiye’de ilk sıralarda yer alan İzmir’de ise durum farklı değil. Kentteki kan stokunun son durumunu Türk Kızılay Kan Hizmetleri Ege Bölge Kan Merkezi Müdürü Dr. Barış Dolaş Egedesonsöz’e anlattı.
95 HASTANE VAR, GÜNLÜK BİN 500’ÜN ALTINA DÜŞMEMESİ LAZIM
İzmirlinin kan bağışı konusunda duyarlılığına dikkat çeken Dolaş, “Hali hazırdaki kurumsal hafıza bana şunu söyletiyor: Kan verebilir nüfus üzerinden söylemek gerekirse hep ön sıralardaydık. Şu an için yol almamız gereken çok yol var ancak kesinlikle İzmirlinin desteğiyle beraber kritik stok seviyesinin üstündeyiz diyebilirim ama bu şu anlama da gelmiyor. İstediğimiz noktada değiliz. Çünkü Ege Bölge Kan Merkezi olarak sorumluluk sahamız sadece İzmir değil. İzmir’le beraber Aydın, Manisa, Ödemiş’le birlikte totalde 4 kan merkezinin bağlı olduğu bir bölge müdürlüğüyüz. Bu faaliyet alanında toplam 95 hastane var. Ege Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Celal Bayar Üniversitesi, Adnan Menderes Üniversitesi gibi sadece kendi iline ya da bölgesine değil tüm Türkiye’ye hitap eden ulusal hastanelerin olması bu 95 hastanenin sadece 95 hastane olmadığını anlatıyor. Dolayısıyla kan bitmek bilmeyen bir ihtiyaçtır. Araçlarımızın üzerinde de hep ‘kan acil değil sürekli bir ihtiyaçtır’ yazar. Günlük aldığımız kanın sayısını 1500’ün altına düşmemesi gerekiyor” diye konuştu.
“KANI FABRİKADAN ALAMIYORUZ, YURT DIŞINDAN ALAMIYORUZ”
Dolaş, birtakım korkuların ve önyargıların kan bağışına engel olmaması gerektiğine değinerek şunları söyledi:
“Bugün çok önemsemiyor olabilirler ancak yarın kendileri ihtiyaç duyduğu zaman bu kan sıkıntısının ne kadar büyük bir sıkıntı olduğunun farkına varacaklar. Esasında sıkıntı toplumsal bir yalnızlık sıkıntısı. Çünkü biz insanların vücudundaki kanın 480 mL’sini alıyoruz. 50 kilogramlık bir kız çocuğu bu kanı verse herhangi bir sağlık problemi yaşamıyorken göz göre göre lösemili çocuklar, talasemili çocuklar, kanamalı hastalar, doğum yapmış bir kadın… Bazı korkular, önyargılar, zaman ayıramamak gibi türlü türlü bahanelerden dolayı bu insanların yaşamla ölüm arasındaki çizgiden yaşama doğru kanalize olmalarına vesile olamıyorlar. Sıkıntı sadece bu. Çünkü kanı bir başka insandan temin etmek dışında fabrikadan alamıyoruz, yurt dışından getirtemiyoruz. Kan ihtiyacı, insanın insana muhtaçlığı aynı zamanda. Bugün belki tanımadığımız 3 kişi için o sedyeye yatacağımızı, yarında tanımadığımız insanların bizim için o sedyeye yatarak kan bağışı yaparak bizleri hayata bağlayacağı gerçeğini hiçbir zaman unutmamalarını temenni ediyoruz”
“HEPİMİZ KAN İHTİYACI DUYAN HASTA ADAYIYIZ”
Herkesin kana ihtiyacı olabileceğini söyleyen Dolaş, kan bağışını insanın kendisinden de başkasından da esirgememesi gerektiğine dikkat çekerek “Bu olay siyah-beyaz dengesinden ziyade grinin tonları olarak tarif etmek lazım. Olayın biraz daha beyaza yaklaşması lazım. İzmirlilerin Kızılay’a kan bağışını esirgememesi gerek. 15 dakika sonrası, 1 hafta sonrası için, kendimiz için, eşimiz için, çocuklarımız için, arkadaşlarımız için kan ihtiyacının olmayacağının garantisini hiçbirimiz veremiyoruz. Tıpkı engellilerde olduğu gibi. ‘Hepimiz birer engelli adayıyız’ cümlesini kendi kurumumuz içinde de çok fazla kullanırız. Bizzat hepimiz yarının birer kan ihtiyacı duran hasta ya da hasta yakını adayıyız” dedi.
“YARIN YÜZLERCE AMELİYAT KAN BEKLİYOR”
Dolaş, kan ihtiyacının her an devam ettiğini söyleyerek şöyle konuştu:
“Biz ‘bugün stokları doldurduk, yarın ihtiyacımız yok’ demiyoruz. Bugün hastaların kan ihtiyacını karşılamış olabiliriz. Yarın yüzlerce ameliyat bizi bekliyor. 6 Şubat’ta Kahramanmaraş’ta yaşanan deprem gibi, belki yarın büyük bir deprem olacak. Bizim oradaki hastalara müdahale anlamında kan ihtiyacını karşılamak açısından stoklarımızın dolu olması lazım.”
DAVET MEKTUBUYLA BAĞIŞÇI OLDULAR
Kan bağışına teşvik amaçlı yaptıkları çalışmalardan bahseden Dolaş, “Ege Bölge Kan Merkezi’nin faaliyet alanları olan illerde meydan çalışmaları dışında MEB ve özelinde müdürlükleriyle beraber milli eğitime bağlı ilköğretim, ortaokul ve lise gibi okullara gidiyoruz. Öncesinde uzun soluklu bir eğitim veriyoruz. Kişilerin, ailelerine çocuklar üzerinden davetiye gönderiyoruz. Çocuklar ailelerini bizim adımıza ikna ediyorlar. Sonuçlar mükemmel. Hiç bu kadar büyük sonuçları yaşamamıştır. Bu davet mektubuyla beraber ekibi organize ettiğimiz gün çocuklarımızın annesi, babası, dayısı, ablası, 18 yaşından gün almış akrabaları ve çevresi o gün kan bağışı etkinliğimize icabet ediyorlar ve bağışta bulunuyorlar. Hatta çocuklara bağışçı getirenlere birer iyilik madalyası takdim ediyoruz. Çok güzel hatıralar biriktiriyorlar. Bizim çocukluğumuzdaki kumbaralar gibi, kolluklar gibi esasen güncel iyilik tohumlarımız şu an boyunlarına taktığımız o madalyalar. Ve kan bağışını öğreniyorlar. 2014 yılından beri devam eden bu projenin şu an pik noktasındayız. Bu çocuklarımız 18 yaşını geçtikleri zaman kendileri kan bağışına başlamış oluyorlar. Geçen senelerde bu etkinliğe katılan ortaokul ve lise öğrencilerinin şu an mükerrer yani düzenli bağışçı havuzunuza dahil olmuş durumdalar” diyerek bağışçı sayılarını arttırdıklarını belirtti.
“BU KANA HEPİMİZİN İHTİYACI OLACAK”
Son olarak, İzmirliler özelinde tüm vatandaşlara kan bağışı yapmaları konusunda çağrıda bulunan Dolaş, şu sözleri kaydetti:
“Kan bir gün hepimize lazım olacak. Bu tanımadığınız 3 kişi için sedyeye yatacak ve 15 dakikanızı ayıracaksınız. Yarın kendi ailenizde ya da bir kan ihtiyacı olursa, ulusal anlamda bir deprem veya afet yaşanırsa bu kana hepimizin ihtiyacı olacak. O kan 1 gün önceden stoklarda hazır olmak zorunda. Çünkü kanın bir alınma, işlenme süreci var. Anında müdahale edebilmek için o gün verilen kan değil ondan 1 gün önce verilen kanlara ihtiyacımız var. Erkekler 3 ayda bir, kadınlar 4 ayda bir kan bağışında bulunabiliyor. Önce kendiniz için sonra tanımadığınız insanlar için Kızılay Kan Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne buyurun.”