Türkiye'de özel sektörün tek noktaya yaptığı en büyük yatırım olma özelliği taşıyan ve bünyesinde 20 fabrikayı barındıran STAR Rafineri açılıyor. Günde ortalama 10 bin kişinin 20 Eyfel Kulesi yapacak kadar çelik, küçük bir kasaba kuracak kadar beton ve Türkiye'yi 4 kez dolaşacak uzunlukta kabloyla inşa ettiği rafineri, yaklaşık 6,3 milyar dolara (35.333.865.000 TL) mal oldu.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in de katılım sağladığı SOCAR Star Rafinerisi açılış töreninde konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamasından notlar:
* Bir taraftar konteyner limanı, bir bakıma petro kimya tesisleri... Bütün bunları ele aldığınızda burada yaklaşık 10 milyar dolarlık bir yatırım söz konusu. 2008'den beri enerji alanında ülkemizde imzalar atan Azerbaycanlı şirket SOCAR bu yatırımla yeni enerji yatırımını yine ülkemize kazandırmıştır. Bu proje son 30 yıldır gerçekleştirilen en büyük reel sektör yatırımıdır. Star Rafinerisi Avrupa, Ortadaoğu ve Kuzey Afrika bölgesinin en büyüğüdür. Böyle bir yatırım olunca, kendilerine bir destek de vereceğiz. Marifet iltifata tabiidir. Bizim üzerimize düşen görev de şu sadece Bakanlık'ta işlemler ve teşviklerden istifade etmiş olacak.
* Bu rafine Türkiye'nin en büyük yerlileştirme projesidir. Bu şekilde 1.5 milyar dolar tasarruf edilmesi planlanıyor. Yılda 10 milyon ton ham petrol işleme ve 1.6 milyon depolama kapasitesine sahip.Petrol ürünlerinde Türkiye'nin dışa bağımlılığının azalması hedefleniyor.
* İstihdam boyutuyla da önemli... Bu tesiste 1100 kişi görev yapacak. Türkiye ve Azerbaycan ekonomilerine önemli bir girdi sağlanırken, Ege bölgemizde de refahı sağlayacağız.
* Türkiye olarak dayatmalara karşı cevabımızı diplomatik alanda en güçlü şekilde vermeyi sürdüreceğiz. Şu anda açılışını yaptığımız tesis bu kazançlı işbirliğinin örneğidir.
* Azerbaycan topraklarının yüzde 20'sinin hala işgal altında olması kabul edilir durum değildir. Ülkemizin ve Azerbaycan'ın sorunun çözümü için yaptığı girişimlere uluslararası toplum sessiz kalamaz. Bu sessizliklerin bedelini varlıklarını çürüterek ödüyor. İçi boş uluslararası sistemin toplum anlamında değeri kalmaz. Dur denilmesini bekliyoruz. Refaha yönelik kurallar uygulanmazsa kimse geleceğine bakamaz. Biz her hal ve şart altında ortak mücadeleye biz devam edeceğiz.
* Bir taraftar konteyner limanı, bir bakıma petro kimya tesisleri... Bütün bunları ele aldığınızda burada yaklaşık 10 milyar dolarlık bir yatırım söz konusu. 2008'den beri enerji alanında ülkemizde imzalar atan Azerbaycanlı şirket SOCAR bu yatırımla yeni enerji yatırımını yine ülkemize kazandırmıştır. Bu proje son 30 yıldır gerçekleştirilen en büyük reel sektör yatırımıdır. Star Rafinerisi Avrupa, Ortadaoğu ve Kuzey Afrika bölgesinin en büyüğüdür. Böyle bir yatırım olunca, kendilerine bir destek de vereceğiz. Marifet iltifata tabiidir. Bizim üzerimize düşen görev de şu sadece Bakanlık'ta işlemler ve teşviklerden istifade etmiş olacak.
* Bu rafine Türkiye'nin en büyük yerlileştirme projesidir. Bu şekilde 1.5 milyar dolar tasarruf edilmesi planlanıyor. Yılda 10 milyon ton ham petrol işleme ve 1.6 milyon depolama kapasitesine sahip.Petrol ürünlerinde Türkiye'nin dışa bağımlılığının azalması hedefleniyor.
* İstihdam boyutuyla da önemli... Bu tesiste 1100 kişi görev yapacak. Türkiye ve Azerbaycan ekonomilerine önemli bir girdi sağlanırken, Ege bölgemizde de refahı sağlayacağız.
* Türkiye olarak dayatmalara karşı cevabımızı diplomatik alanda en güçlü şekilde vermeyi sürdüreceğiz. Şu anda açılışını yaptığımız tesis bu kazançlı işbirliğinin örneğidir.
* Azerbaycan topraklarının yüzde 20'sinin hala işgal altında olması kabul edilir durum değildir. Ülkemizin ve Azerbaycan'ın sorunun çözümü için yaptığı girişimlere uluslararası toplum sessiz kalamaz. Bu sessizliklerin bedelini varlıklarını çürüterek ödüyor. İçi boş uluslararası sistemin toplum anlamında değeri kalmaz. Dur denilmesini bekliyoruz. Refaha yönelik kurallar uygulanmazsa kimse geleceğine bakamaz. Biz her hal ve şart altında ortak mücadeleye biz devam edeceğiz.
Türkiye ile birliğin "sarsılmaz" olduğuna işaret eden Aliyev, Azerbaycan'ın bağımsızlığını ilk tanıyan ülkenin de Türkiye olduğunu anımsattı.
İki ülkenin ortaklığının şerefli bir tarihe dayandığını, siyasi ilişkilerin en yüksek zirveye çıktığını, bunun iktisadi alana da yansıdığını vurgulayan Aliyev, şöyle konuştu:
"Türkiye, Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliği sayesinde dünya çapında büyük bir güce ulaştı. Türkiye dünya çapında söz sahibidir. Bu bizi çok sevindiriyor. Türkiye'nin gücü bizim gücümüzdür. Türkiye bölgede çözümcü rol oynuyor. Türkiye ve Azerbaycan dünya çapında kardeşlik örneği gösteriyor. Ben dünyada 2 ülke tanımadım ki Türkiye ve Azerbaycan kadar bağlı olsunlar. Bu büyük bir servettir. Bunun için büyük yatırımları gerçekleştiriyoruz. Bizim gücümüz birliğimizdir ve bu bizim servetimizdir."
Avrasya'nın enerji ve ulaştırma haritası
Türkiye ile diğer önemli projeleri de hayata geçirmeye hazırlandıklarını kaydeden Aliyev, "Her proje, bölge için Avrasya için önem taşıyor. Türkiye ve Azerbaycan güçlü siyasi irade gösteriyor. Avrasya'nın enerji ve ulaştırma haritasını çiziyor. Bu yeni haritaların altında bizim imzamız var. Bütün bu projeler büyük maliyet gerektiren projeler. Burada kardeş ülkelerin ekonomisine büyük yatırım yaptık." diye konuştu.
Aliyev, gelecekte iki ülkenin daha da büyük yatırımlar yapacağına inandığını belirterek, Azerbaycan ve Türkiye kardeşliğinin de devam edeceğini sözlerine ekledi.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın konuşmasından satır başları şöyle;
"SPEKÜLATİF DALGALANMALARI GERİDE BIRAKTIK"
Bakan Albayrak, "Bu proje dünyanın içinden geçtiği belirsizliği de aslında en güzel çözüm formülünü sunuyor. Son dönemde ekonomide yaşadığımız spekülatif dalgalanmaları geride bıraktık. Biz bu fotoğrafı kardeşliği, bu birlik ve beraberliği Türkiye ve Azerbaycan olarak hep birlikte koruyacağız.Ortaya koyduğumuz hedeflere kararlılıkla yürümeye devam edeceğiz. Ve korumakla kalmayıp, en güçlü ve güzel bir şekilde yarınlara taşıyacağız." dedi.
"DÜNYADA EN POZİTİF PERFORMANSI SERGİLEYEN ÜLKELERİN BAŞINDAYIZ"
Bakan Albayrak, "Hayata geçirdiğimiz aksiyon planları ile sadece son 1 ayı aşkın sürede makroekonomik göstergelerde dünyada en pozitif performansı sergileyen ülkelerin başında geliyoruz." açıklamasında bulundu.
Bakan Albayrak konuşmasını, "Bu kıymetli eser için emeği geçen herkese teşekkür ediyorum." diyerek sonlandırdı.
Törende konuşan TBMM Başkanı Binali Yıldırım da, rafineride 3 bin mühendis ve 19 bin 500 ustanın çalıştığını vurguladı. TBMM Başkanı Yıldırım açılışta şunları söyledi:
"Bugün kardeş iki ülkenin akıl, irade ve güç birliği ile vücuda getirdiği bir eserin açılışını yapıyoruz. Coşku ve heyecanımızı artıran bu tesisin açılışı vesilesi ile bir kez daha hepinizi selamlıyorum. Türkiye ve Azerbaycan ilişkilerini ebediyete taşıyacak bu projelerimizle iftihar ediyoruz. Buna benzer büyük ve stratejik olan bu projeler Azerbaycan Türkiye kardeşliğini pekiştirmiyor. Aynı zamanda Kafkasların, Orta Asya'nın ve Avrupa'nın enerji teminine katkı sağlıyor.
Bu eseri meydana getirmek için 3 bin mühendis ve teknisyen aynı zamanda 19 bin 500 usta ve çalışan emekleri ile katkı koydu. 2011’de başlayan ve 7 yılda tamamlanan bu devasa eser rafinerimizin petrol işleme kapasitesine yüzde 25 oranında ilave kapasite sağlıyor. 40 milyon ton petrol tüketimimizin 10 milyon tonunu bu rafineriden sağlayacağız. Cari açıktan da 1.5 milyar dolarlık katkı bu tesisten sağlanmış olacak. Ülkemizde işlenmiş petrolün yüzde 25’ini tek başına sağlayan bu rafineri kardeşliğimizi pekiştirecektir.
Dünyanın en büyük sorunu çevre sorunudur. Bu rafinerinin en büyük özelliği çevre kirliliğini meydana getirmeyecek olmasıdır. Teknolojinin son imkanlarıyla oluşturan bu tesis çevre dostu olarak inşa edilmiştir. Ödüle layık bir eser niteliğindedir. Türkiye Azerbaycan ilişkilerinin en önemli kısmı ticari yatırımlar, enerji ulaştırma projeleri teşkil ediyor. Kardeşliğin yanı sıra ekonomik, sosyal siyasi ve karşılıklı faydalarımız teşkil etmektedir. 1991’den itibaren 200’den fazla anlaşma ve belge imzalanmıştır. Merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, Sayın Cumhurbaşkanı İlhan Aliyev teşviki ile imzalanan bu proje iki ülkeyi birbirine bir daha yaklaştırmıştır. Bu eserler işte iki ülkenin bu anlayışının sonucudur. Bakü Tiflis, Erzurum Güney Kafkasya Doğalgaz Hattı, Bakü Tiflis Demiryolu başarılı bir şekilde hayata geçmiştir. Bakü Tiflis projesinde aktif çalışan biri olarak her iki Cumhurbaşkanı’nın gayretini hatırlıyorum. TANAP projesi de Türkiye ile Azerbaycan’ın gücüne güç katan bir projedir."
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, STAR Rafineri'nin Türkiye’nin işlenmiş petrol ihtiyacının dörtte birini karşılayacağını belirterek, "Bu da cari açığımızın yıllık 1,5 milyar dolar azalmasına katkı sağlayacak. STAR Rafineri devreye girdikten sonra toplam rafinaj kapasitemiz yüzde 33 artarak yıllık yaklaşık 40 milyon tona ulaşacak. Bu da kendi öz yeterliliğimiz anlamında oldukça önemli." dedi.
Dönmez, Azerbaycan devlet petrol şirketi SOCAR'ın iştiraki SOCAR Türkiye tarafından Aliağa'da inşa edilen ve reel sektörün 6,3 milyar dolarlık yatırımla tek noktaya yaptığı en büyük proje olma özelliğini taşıyan STAR Rafineri, Petkim Rüzgar Enerjisi Santrali, Petlim Konteynır Limanı ve Aliağa Genel Müdürlük binasının açılışı için gerçekleştirilen törende konuştu.
Rafinerinin Türk-Azeri dostluğu ve iş birliğinin yeni nişanesi olduğunu dile getiren Dönmez, Aliağa'nın bugün Türk enerji tarihinde yeni bir döneme ev sahipliği yaptığını kaydetti.
Bakan Dönmez, petrokimya alanında Türkiye’nin en önemli üslerinden biri olan Aliağa’da bir yatırımı daha gerçekleştirmenin gururunu hep birlikte yaşadıklarını ifade ederek, "Türkiye ve Azerbaycan arasındaki kardeşlik öylesine güçlü, öylesine derin bağlarla birbirine bağlı ki pek çok hayali gerçeğe dönüştürdük. Aramızdaki bu muhabbet ve samimiyet kader ortaklığımızın tezahürüdür." diye konuştu.
Azeri şair Bahtiyar Vahapzade’nin şiirine atıfta bulunan Dönmez, iki ülkenin bayraklarındaki yıldızın bugün STAR Rafineri ile daha güçlü parladığını söyledi.
Dönmez, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in güçlü vizyonları ve gelecek perspektifleriyle iki ülkenin enerjideki stratejik pozisyonlarının daha da güçlendiğini vurguladı.
Devreye giren STAR Rafineri'nin Türkiye’nin işlenmiş petrol ihtiyacının dörtte birini karşılayacağına işaret eden Dönmez, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Bu da cari açığımızın yıllık 1,5 milyar dolar azalmasına katkı sağlayacak. STAR Rafineri devreye girdikten sonra toplam rafinaj kapasitemiz yüzde 33 artarak yıllık yaklaşık 40 milyon tona ulaşacak. Bu da kendi öz yeterliliğimiz anlamında oldukça önemli. Öte yandan, STAR Rafineri yaklaşık 5 milyon tonluk dizel üretimiyle de bu alandaki ithalatımızın yüzde 35 oranında azalmasını sağlayacak. STAR, Türkiye’nin ilk stratejik yatırım teşvik belgesine sahip projesi olması yönüyle de bizim için ayrı bir öneme sahip. Son 30 yıldır yapılan en büyük reel sektör yatırımı olan rafineri, aynı zamanda Avrupa, Orta Doğu ve Afrika bölgesindeki en büyük petrol operasyonlarından biri oldu. Hem Milli Enerji ve Maden Politikamızda hem de Hazine ve Maliye Bakanlığımız tarafından açıklanan Yeni Ekonomi Programı’nda petrokimya sektörünü öncelikli yatırım alanlarından biri olarak belirledik. Cumhurbaşkanımızın güçlü liderliği, bakanlıklarımız arasındaki uyum, koordinasyon ve yüksek sinerjiyle enerji ithalatımızı azaltacak her bir adımı büyük bir kararlılıkla atıyoruz. Büyük ve Güçlü Türkiye hedefimize giden yolda Azerbaycan’ı yanımızda görmek bizleri ziyadesiyle mutlu ediyor."
DOKUZ EYLÜL'DEN MESAJ: ÖNCELİKLİ HEDEFİMİZ EĞİTİM
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Dokuz Eylül Üniversitesi akademik yılı açılış törenine katıldı. Törene, TBMM Başkanı Binali Yıldırım, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Yükseköğretim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç ve Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nükhet Hotar da katıldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamalarından satırbaşları şöyle:
"6,5 milyarlık bir yatırım olan Star Rafinerisi'nin ülkemize ve halkımıza hayırlı olmasını diliyorum. Bu büyük yatırımın ülkemize kazandırılmasında emeği geçenleri tebrik ediyorum. Yeni eğitim öğretim yılında üniversitelerimizin hocalarına ve öğrencilerine de ayrıca başarılar diliyorum. Yaklaşık 90 bin öğrencisiyle ülkemizin en büyük yüksek öğrenim kurumları arasında bulunan Dokuz Eylül Üniversitemizin başarısını daha da ileriye taşıyacağına inanıyorum.
Son günlerde her biri kendi alanlarındaki birikimleri, başarıları, eserleriyle, gençlerimize örnek olan üç önemli kayıp yaşadık.
'ARA GÜLER SON NEFESİNE KADAR ÜLKEMİZİ TEMSİL ETMİŞTİR'
Bunlardan biri fotoğraf sanatçısı Ara Güler'dir. Dünyanın son yarım asrına damga vurmuş, tüm önemli liderlerle foto röportajlar gerçekleştirmiş, objektifiyle tarihe tanıklık etmiş büyük ustayı yad ediyorum. Kendisiyle ve objektifiyle ailece ayrıca şahsen tanışma imkanı bulduğumuz bu büyük usta, son nefesine kadar ülkemizi uluslararası alanda başarıyla temsil etmiştir.
İkinci olarak, ıhlamurların çiçek açtığı mevsimlerin şairi, şiirimizin Beyaz Kartal'ı Anadolu şiirinin ulu çınarı Bahattin Karakoç'tur. Her ölüm hüzünlüdür, ama şairin ölümü yürekleri bir başka burkar. Bize düşen büyük aşk ve dava şairi Abdurrahim Karakoç'un da ağabeyi olan Karakoç'u şiirleriyle yad edmektir.
Üçüncü kaybımız, siyaset bilimi alanındaki akademik çalışmaları yanında, siyasetçi kimliğiyle tanıdığımız Prof. Dr. Oya Akgönenç’tir. Allah’tan rahmet diliyorum.
Bu üç isim, her biri kendi alanındaki başarılarıyla gençlerimizin çok iyi tanımaları, öğrenmeleri gereken şahsiyetlerdir. Başarı; hangi işi yaptığınızla değil, işinizi nasıl yaptığınızla ilgilidir. Fotoğrafçıysanız, en iyi fotoğrafları çekiyorsanız gönüllerde yer edinirsiniz. Şairseniz, yürekleri fetheden şiirleri yazıyorsanız isminiz tarihe altın harflerle yazılır. Akademisyenseniz, bunu insanlık için doğru şekilde kullanıyorsanız asla unutulmazsınız. Siyasetçiyseniz, ülkenize yaptığınız hizmetler oranında, kalıcılık ve itibar elde edersiniz.
'BİR ŞEYLERİ UNUTTUK, İHMAL ETTİK'
Biz kadim bir devlete ve medeniyete sahibiz. Sadece Anadolu’daki varlığımızı korumak için verdiğimiz mücadelenin her biri dahi tek başına bir destandır. Malazgirt’ten 15 Temmuz’a şanlı zaferler silsilesinden bahsetmiyorum. Mesela bugün içinde bulunduğumuz yüksek öğrenim kurumlarımız, dünyanın eski öğretim müesseselerinin mirasçılardır. Şanlıurfa’daki Harran Okulu dünyanın en eski üniversitelerinden biri olarak kabul edilir. Ege bölgemizdeki binlerce yıllık geçmişe sahip şehirlerimiz, aynı zamanda birer kültür ve ilim yuvasıdır.
Nasıl oluyorsa, dünyanın en büyük 500 üniversitesi arasında esamesi okunmuyor? Demek ki bir şeyleri kaybettik, bir yerde bir sıkıntı var. bir şeyleri unuttuk, ihmal ettik. Yitik, kaybedildiği yerde bulunur. Madem cevher bu topraklarsa saklı, öyleyse sorunun çözümünü de bu yerde arayacağız. Bu süreçte en büyük yatırımı biz eğitim-öğretime yaptık. Ama henüz arzu ettiğimiz neticeleri elde ettiğimizi maalesef söyleyemiyorum.
Dün gece Milli Eğitim Bakanımızla uzun uzadıya eğitim öğretimde neler yapacağız, ne gibi adımlar atacağız, değişim neler olacak? Bunlar üzerinde konuştuk. Tabi bakanımızın anlattıklarını dinledikçe umudum daha da arttı. Önümüzdeki kısa zaman içerisinde atacağımız adımlarla, yeni bir çıkış, diriliş gerçekleşecektir diye düşünüyorum. İçerik ve sistem konusunda hala sıkıntılarımız var.
'YENİ DÖNEMDE ÖNCELİKLİ HEDEFİMİZ EĞİTİM'
İnşallah yeni dönemde öncelikle hedefimiz eğitimi hem içerik, hem sistem olarak Türkiye’nin hedeflerine ulaşmasına katkı sağlayacak bir seviyeye çıkartmaktır. Aileden başlayıp üniversiteye, oradan iş hayatına kadar uzanan tüm alanlarda eğitime bakışımızı ve uygulamamızı ülkemizin ihtiyaçlarına göre değiştireceğiz. Bu meseleyi çözmeden diğer hiçbir konuda istediğimiz sonuçlara ulaşamayız.
'8 MİLYON ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİMİZ VAR, DEMEK Kİ ASLINDA BİZ İYİYİZ'
Kendi bireysel çekişmelerinin, ideolojik saplanmalarının ve kariyer hırslarının esiri kadrolarla üniversitelerin böyle hayırlı çıktılar üretmesi mümkün değildir. Kısa bir süre önce malum Almanya’daydım. Almanya’da şansölye ile görüşürken üniversitelerinizde ne kadar öğrenci var diye sordum. Ve tabi kendisinden aldığım rakam enteresandı. Tüm akademi vesaire; 3 milyon civarında bir rakamdan bahsetti. Bizim ise şu anda 8 milyon üniversitelerimizde öğrencimiz var. demek ki biz aslında iyiyiz. Yani nitelik noktasında sıkıntılarımız olabilir ama bizim önümüz şu anda açık. 10 yıl sonra yapacağımız çalışmalarla ben inanıyorum ki, siz değerli hocalarımız sayesinde bu nesil çok daha güçlü ve farklı şekilde yetişecek ve biz yarışta o diğer ülkeleri de aşacağız. Aynı şekilde özel sektörümüzü çok zorlu bir süreç bekliyor. Organize sanayi bölgeleriyle okullarımızı iç içe getirmekte kararlıyız. Ve organize sanayi bölgelerinin içinde orada ağırlıklı ne varsa orada okulumuz da olacak. Ve teori-pratik buluşmasını buralarda sağlayacağız.
'ORDUMUZUN YÜZDE 65 İHTİYACINI KARŞILAR DURUMDAYIZ'
2002 sonunda göreve geldiğimizde enteresan olan şudur. Ordumuzun yüzde 20 ihtiyacını karşılar durumdaydık. Ama biz şu anda yüzde 65’e çıkarmış vaziyetteyiz. Ve artık bugüne kadar kapılarına gidip alamadığımız bir çok savunmaya veya taarruza yönelik ihtiyaçlarımızda söyledikleri şu “kongreden izin çıkmıyor” ama şimdi o izin çıkmıyor dediklerini… Biz bunları üretir hale geldik.
'ELLERİNİ OVUŞTURANLAR HÜSRANA UĞRADI'
Daha düne kadar ancak 10 yılda 20 yılda bir kez büyük yatırımlara imza atılırken, şimdi dünyanın en önemli 10 yatırımından 6’sına aynı anda ev sahipliği yapıyoruz. Son günlerde malum döviz kuru biraz yükseldi. Faizler aynı şekilde biraz arttı, enflasyon kıpırdadı diye birileri ellerini ovuşturmaya başladı. Yine hedeflerimize kilitlendik, gereken tedbirleri alıp yolumuza devam ettik. Biz sağlam durunca, ellerini ovuşturanlar da hüsrana uğradı. İşte bugün açılışını yapacağımız tesis örneği gibi, cari açığı ortadan kaldırmaya yönelik adımları da birer birer atıyoruz. Türkiye bölgenin yükselen yıldızı olarak gelişmesine, büyümesine devam edecektir.
ALİAĞA'DA DEV AÇILIŞ
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve TBMM Başkanı Yıldırım akademik yılı açılış töreninin ardından Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi SOCAR’ın Türkiye’deki en büyük yatırımı olan STAR Rafineri'yi Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in katılımıyla törenle açacak.