Muhittin AKBEL / EGEDESONSÖZ – İncir piyasasında yanaşan inişli çıkışlı grafik, üreticiyi de depocuları da zor duruma soktu. Aydınlı incir üreticilerinin tonlarca ürünü, fiyatların aniden düşmesi ve alıcı olmaması nedeniyle elinde kaldı. Bir ara kilosu 70, hatta 80 liraya sattıkları ürünün 40 liraya gerilemesini şaşkınlıkla izleyen üreticiler, devletin bu fiyat istikrarsızlığının önüne geçmek için önümüzdeki sezondan itibaren incirde taban fiyat vermesi gerektiğini savunuyor.
DEPOCULAR RİSK ALIP FAZLA FAZLA MAL STOKLADI
Tüccar incir alımını durdurduğunu belirten Germencikli üretici ve işadamı Tansel Önder, sistemin, üretici, depocu ve tüccar şeklinde işlediğini anlattı. Depocuların da alt depocuları olduğuna vurgu yapan Önder, “İhracatçı, depoculara bana şu fiyattan şu kadar incir toplayın, diyor; onlar da topluyor. Fakat depocular bu sefer risk alarak, malı talebin çok üstünde miktarlarda depoya koydu. İhracatçı ürünü almaya yanaşmayınca, incir depocunun elinde patladı, depoda çürümeye terk edildi” dedi.
Avrupa’da talep daralması olduğu iddialarına inanmadığını belirten Önder, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Avrupa’da talep daralması falan olmaz. Bu iddia gerçekçi değil. Bence, aşırı yükselen fiyatı düşürmek için ihracatçılar böyle bir manevra yaptı. Üreticiden 60-70 liraya, hatta bazı yerlerde 80 liraya alınan incire bugün 40 lira fiyat veriyorlar. Bu yıl yağmurun yağması, çiğ yemesi nedeniyle incir az oldu. Depocuların elinde, normalde olması gerekenden çok daha fazla ürün var. Ancak üreticinin elinde kalan ürünün, çok daha fazla miktarda olduğunu söyleyebilirim. İncir yüklü ilk gemi gitti. İkinci gemi, ancak yılbaşında kalkacak. İnsanlar, ikinci gemiye yüklenecek mal için ihracatçının alım yapmasını bekliyor.”
DEVLET İNCİRDE İÇİN DE FINDIKTA OLDUĞU GİBİ TABAN FİYAT VERMELİ
Türkiye’nin yılda 60-70 milyon kilo incir ihracatı yaptığını, 250-300 milyon dolar civarında döviz girdisi elde ettiğini belirten Tansel Önder, Tariş’in 3 milyon kilo kadar alım yaptıktan sonra kenara çekildiğini, dolayısıyla piyasayı düzenleyici kurum olma sorumluluğunu üzerine almadığını ifade etti. Önder, bu durumda devletin incirde de taban fiyat vermesi gerektiğinin altını çizerek sözlerini şöyle sürdürdü:
“Devletin, düzenleyici olarak, bu konulara el atması gerekir. Tariş, pekala alımını 10 milyon, 15 milyon kiloya çıkarabilir. Devlet, Tariş’e bu konuyla ilgili destek olabilir. Sonuçta üretici de, depocu da, ihracatçı da aynı geminin içinde. Ben sahada olan bir üreticiyim. Tüm üreticilerin ortak beklentisi şudur; incirde de taban fiyat belirlensin. Nasıl fındıkta taban fiyat açıklanıyor, incirde de olmalı. İncirin sonuçta fındık gibi 2-3 milyar dolar getirisi yok ama yine de fındık kadar değerli bir ürün. Devlet, incirde taban fiyat uygulamasını başlattığında, bugün yaşadığımız sorunları yaşamayız. O zaman üretici, ürettiği ürünün karşılığını alır. İncir, eczanelerde ilaç niyetine satılacak kadar değerli bir ürün. Böylesine kıymetli bir ürünümüzün üreticinin elinde kalması düşündürücüdür.”