Büşra ÇETİNKAYA/EGEDESONSÖZ – Kriz içinde olan deri ve deri mamulleri sektörü umudu kurban bayramında arıyor. Deri sektörünün ihtiyacı olan ham derilerin bir bölümünün kurbanlık hayvanlardan elde ediliyor. Ham maddeyi Türkiye’den sağlayamayan deri sektörü ise çareyi ithalatta arıyor.
Ham deriye ulaşmada sorunlar yaşayan sektör, kurban derilerinin ekonomiye katkısı için vatandaşlara uyarıda bulundu.
İŞİNİN EHLİ OLMAYAN DERİYİ YARALIYOR
Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Halil Gündoğdu, kurban derilerinin deri sektörüne kazandırılmasıyla ilgili Egedesonsöz’e konuştu.
Gündoğdu, kurban derisinin işi iyi bilen kişiler tarafından yüzülmesi gerektiğini vurgulayarak “Çöpe atılmıyor ama insanlar kurban derisini çöpe atmak durumunda kalıyorlar. Çünkü yanlış kesim ve sonrasında kurban derisinin koruma altına alınması için yapılması gereken soğutma ve tuzlama işlemi düzgün yapılmadığında ürünler çöpe atılmış oluyor. Belki kurbanı kesen kişi atmıyor da alan kişi atıyor. Birinci kötü durum, işinin ehli olmayan kişilerin ispiri denilen bıçağı kullanırken deriyi yaralaması. İkinci kötü durum ise havalar sıcak olduğu için derinin soğutulması ve tuzlanması gerekiyor. Bu işlemler yapılmadığı zaman çöp oluyor” dedi.
300 BİN DERİDEN 6 MİLYON ÇİFT AYAKKABI
Kurban bayramı döneminde yaklaşık yüzde 30 deri kaybı yaşandığına değinen Gündoğdu, “Bizim kayıp tahminimiz yüzde 30 civarında. Bayramda yaklaşık 1 milyon hayvan et için kesiliyor. Bunun yüzde 30’u yaklaşık 300 bin adet deri kullanılamaz hale geliyor. Bunun karşılığında 300 bin adet deriden çanta yapmak istersek ortalama 1,5 milyon adet çanta çıkıyor. Ayakkabı yapmak istersek yaklaşık 6 milyon çift ayakkabı çıkıyor. Terlik veya babet olduğunda 12-23 milyon çift oluyor” şeklinde konuştu.
DERİ EKSİĞİMİZ OLDUĞU İÇİN İTHAL EDİYORUZ
Gündoğru sözlerine şöyle devam etti:
“Öncelikle kesimi yapan kişilerin ehil kişi olması gerekiyor. Derinin soğutulma ve tuzlanma işlemini her insan yapabilir. Buna hassasiyet gösterilmesi gerekiyor. En doğrusu ise bunların entegre tesislerde kesilmesi. Türkiye’de böyle bir altyapı var mı bilmiyorum ama normla şartlarda yıl içinde kesilen hayvanların büyük bölümü entegre tesislerinde kesiliyor ve bu işlemle bu şekilde yapılıyor. Bıçak değmeden makine yüzümü yapılıyor ve sonrasında soğutularak tuzlanıyor. Entegre tesislerinde yapıldığında sıfır hata ile deri ortaya çıkıyor. Kurban döneminde herkes her yerde bilinçsiz bir şekilde kesiyor. Atık olan o ürün bizim hammaddemiz oluyor. Bu, milli bir servet. Bu kadar kaliteli ve düzgün bir deri Türkiye’de kalmıyor, çöpe gidiyor. Biz de deri eksiğimiz olduğu için ister istemez ithal ediyoruz.”
KURBAN DERİSİ İŞİN KÜÇÜK KISMI, REKABETÇİLİĞİMİZİ KAYBETTİK
Deri ihracatında en büyük sıkıntının ise işçilik maliyetlerinden ve fiyatlardan kaynaklandığını belirten Gündoğdu, “Kurban derisi işin küçük bir bölümü. İhracatta en büyük sıkıntımız, işçilik maliyetlerinin yükselmesi. Dünyada rekabetçiliğimizi kaybettik. Dünyada da bir daralma var ama oranı düşük. Son 4 ayda ihracatı yüzde 30 civarında eksi ile kapattık. 2019 ile karşılaştırdığımızda yüzde 11 civarında bir eksi ile karşı karşıyayız. Yüzde 10 civarında rekabetçilikten dolayı bir eksiğe düşmüş durumdayız. Gelen müşteriyi burada tutamamamızın nedeni de bu. Pandemi sonrası Türkiye’ye gelen alıcıları Türkiye’de tutamadık. Bunun en büyük nedeni fiyatlar. İkincisi ise fiziki durum, organize sanayi bölgesi” ifadelerini kullandı.
SICAKTA KALIRSA DERİ YANAR
Son olarak Gündoğdu, kurban kesiminde vatandaşlara dikkat etmeleri gereken konularda uyarıda bulundu:
“Vatandaşlarımız, kesimi yapan kişinin ehil kişi olup olmadığına dikkat etmeli. Kasap tarafından kesilmesi çok önemli. O kurbanın derisini bir kenara atarken imkan varsa gölgede soğuk bir yerrde muhafaza etsin. 1-2 saat sonra da kalın dişli olan deniz tuzuyla tuzlanması yeterli olacaktır. Sıcak bir ortamda tutarsanız, içi bakterileşiyor ve deri yanıp gidiyor. Kullanılamayacak duruma geliyor.”