Diren ÇELİK/EGEDESONSÖZ- EİB Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, İzmir Ticaret Odası Kasım ayı meclis oturumunda ihracat ve enflasyon dengesi ile ilgili son durumu ele alan bir konuşma yaptı.
Küresel ekonominin yavaşladığı ve dünya genelinde enflasyonun yükseldiği bir dönemden geçildiğini kaydeden Eskinazi, “Rusya-Ukrayna Savaşı'nda dokuz ay geride kaldı. Çin'in toparlanacağı yönünde bir beklenti vardı, ancak tekrardan gelen kısıtlamalar nedeniyle bunun 2023’de gerçekleşmesi mümkün değil. Ukrayna’daki savaş ve koronavirüs pandemisi nedeniyle büyük artış gösteren enerji ve gıda fiyatları bütün kesimlerin üzerinde büyük bir yük oluşturuyor. Dünyada ve Avro Bölgesi'nde yıllık enflasyon yüzde 10-12 bandında. Rusya'nın enflasyonu Ukrayna'yı işgalinden bu yana ikiye katlandı, ancak düşüyor. Almanya, İtalya ve Birleşik Krallık çift haneli seviyelerde” dedi.
ARJANTİNİ’İ GEÇTİK, 30 YIL GERİYE GİTTİK
Yaşanan konjektürel durumun dışa bağımlı ülkelerde daha büyük sıkıntıları beraberinde getireceğini söyleyen Eskinazi, “ithalata bağımlı ve kötü yönetilen fakir ekonomiler daha yüksek risk altında. Ve Türkiye’de enflasyon 1998'den beri en yüksek seviyede… Türkiye’de son 25 yıldır karşılaşmadığımız enflasyon oranları ölçülüyor. Arjantin örneğini aklımıza kazımamız gerekiyor; Son 10 yıldır girdiği yüksek enflasyon sarmalından çıkamadı. Arjantin’de günde 5.50 dolar altında ile geçinmeye çalışanların nüfusa oranı 2012'de yüzde 4 iken 2022'de yüzde 36'ya ulaşmış durumda... Türkiye, Arjantin’i geçmiş durumda. Enflasyonda dünya sıralamasında 6’ıncıyız. OECD ve G20 ülkelerinde ise birinciyiz. Enflasyonun olduğu bir ülkede gelir dağılımı yoktur, alım gücü yoktur, işsizlik, geçim sıkıntısı, fakirleşme ve kıtlık vardır.Bırakın ekonomik istikrarı, siyasi istikrar da yoktur.Sayın Demirel’in 1991 yılında enflasyonu anlatırken dediği gibi “Enflasyon devletleri yıkan, milletleri içinden bozan bir olaydır. Enflasyon oranı Türkiye'den daha yüksek olan Venezuela, Sudan, Lübnan, Suriye ve Zimbabve’ye bakalım… Hepsi yıllardır bir ekonomik krizden diğerine savruluyor. Ekonomileri batmış, işsizlik oranları pik yapmış durumda. Bazıları kendi para birimini terk ederek yabancı para birimlerini kullanıyor. Hayat pahalılığı, ekmek ve yakıt krizi protestoları, fakirlik ve açlık hat safhada. Artan şiddetli çatışmalar yüzünden milyonlarca insan yerinden ediliyor .Ekonomik kriz insani bir tehdit haline gelmiş durumda. Şu tablodan gerçekten büyük dersler çıkarmamız gerekiyor. Türkiye bu ülkelerle kıyaslanacak hale nasıl gelebilir? Enflasyon ortamında uzun süre kalmak yozlaştırır, sizi onlarca yıl geriye atar. Şu an yüksek enflasyon bizi resmen 30 yıl geriye atmış durumda” ifadelerini kullandı.
AVANTAJIMIZI KAYBEDİYORUZ, İYİMSER OLMAK İÇİN NEDENİMİZ YOK
Avrupa ülkelerin yaşanan olumsuzluğa karşın Türkiye’dendaha avantajlı bir durumda olduğunu belirten Eskinazi, “Avrupa ülkelerinde, ABD'de yüzde 9'un üzerine çıkan enflasyon oranları son 50 yılın 70 yılın zirvesi olarak nitelendiriliyor. Biz, Avrupa’nın ABD’nin bir yılda yaşadığı- yeni karşılaştığı- panik yaşadığı enflasyonun neredeyse 10 kat daha yükseğini bir ayda yaşıyoruz. OECD'nin tahminlerine Türkiye enflasyonun en yüksek olduğu ülke olmaya devam edecek. Dış talepteki zayıflama ihracat artışını da yavaşlatacak. İşsizliğin artacağı da tahmin ediliyor. Bu koşullar ihracatın gelişmesi, ilerlemesi için bir ortam yaratmıyor. Reuters ve Maersk'in ortak çalışmasına göre; Avrupalı şirketler için Türkiye; Polonya ve Almanya'nın ardından en popüler “sourcing ve reshoring" lokasyonu. Türkiye potansiyelini kullanamamasına rağmen Avrupalı şirketler için önde gelen bir tedarik merkezi. Ancak şimdi küresel resesyon ile navlun fiyatları da düşüyor. Avantajımızı kaybediyoruz. İyimser olmak için nedenimiz yok. Her ne kadar bu olağanüstü konjonktür Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerini gölgelese de biz çalışmalarımıza her gün yenilerini ekliyoruz. Yaklaşık dört yıldır sürdürülebilirlikle ilgili yoğun mesai yapıyoruz. Yenilenebilir enerjiyle ilgili yatırımlarımız gündemde. Önümüzde sürdürülebilirlikle ilgili bir dizi regülasyon bizi bekliyor. Bir an önce ayağa kalkıp katma değer yaratan önemli konulara odaklanmamız gerekiyor” dedi.