Ege’nin her yöresi kendine özgü sebze ve meyve çeşitleri ile ünlenirken, ulaşım imkanlarının artması ile bu ürünler tüm sofralara geliyor. Bazı yerel ürünleri bulmak ise hala zor ve yerinde gidip tatmak her zaman için faydalı. Özellikle gurme turizminden hoşlanıyorsanız 801 kategorilenmiş yemeğin en az yarısını tatmak için seyahatlarle birlikte birkaç yılınızı harcamanız gerekiyor. Ama inanın hem güzel hem zevkli hem de lezzetli bir gurme turu olacaktır.
GÖÇLERLE ZENGİNLEŞEN MUTFAK
Göçlerle güçlenmiş ve zenginleşmiş Ege Bölgesi özellikle Balkanlar, Girit göçlerinden mutfağında derin izler barındırır. Afyonkarahisar, Balıkesir, Manisa, Girit, İzmir, Muğla Ege Bölgesi’nin en önemli mutfak özelliklerine sahip şehirleridir.
Makedonya’dan ve Arnavutluktan göç eden Türkler beraberlerinde elbasan gibi dünyanın en güzel et yemeklerinden birini getirerek Ege Bölgesi’ne tanıtmışlardır. Bugün Arnavutluk’ta neredeyse unutulmuş bu yemek Ege Bölgesi’nde hangi ile gitseniz mutlaka yer aldığını görürsünüz.
İzmir’de sadece Girit değil Kırım’dan, Bosna Hersek’e kadar çok farklı çoğrafyalardan göç alan liman yehri olması nedeniyle mutfağını zenginleştirmiştir. Yerel mutfak ile göçlerle gelen mutfak kaynaşıp uzun yıllar içinde kendine özgü İzmir mutfağını oluşturmuştur.
SARD VE AGORA’DAKİ MUTFAK
Salihli Sard harabeleri ve Agora’daki tarihi mekanlarda yer alan lokantaların düzeneklerinden özellikle güveç yemeklerinin yörede hayli yaygın ve sevilir olduğunu kanıtlayan örneklere rastlanmaktadır. Tandır ekmeği ile servis edilen sebzeli ve evcil ve av hayvanları etleri ile lezzetlendirilmiş, güveç yemekleri antik çağın insanlarının damaklarını şenlendirmiş. Bugün de gerek İzmir gerekse Salihli’de ve yakın çevresinde özellikle güveç tipi yemek özelliklerini taşıyan et-sebze karışımlarının hala çok sevildiğini görmek mümkün.
TADILMASI GEREKENLER
Tadılması gerekenlere daha az bilindiğine inandığım yemekleri sıraladım. Tabii ki bu şehirlerin bunlardan çok daha ünlü yemekleri var, örneğin İzmir’in köftesi, kuru erikli gerdan tatlısı, Nazilli pidesi, Bozdoğan kaymaklısı, Denizli tandırı, kuru patlıcan (balcan) dolması gibi. Bu yemeklerin lezzetleri ve ünlerini bilmeyen yok. Siz gerçek Ege mutfağı ile tanışmak istiyorsanız aşağıdaki listeyi mutlaka tadın:
Kuru biberli gelin turşusu (Denizli), Keşkek (Afyonkarahisar), Zeytinyağlı enginar, iç baklalı enginar (İzmir), etli yaprak sarma (Kütahya), Elbasan (Manisa), yoğurtlu çevirme çorbası (Kütahya), kaz tiridi (Kütahya), kabak kabuğu kavurması (Kütahya), hamursuz (Afyonkarahisar), Patlıcan musakka (Muğla), etli kuru bamya (Afyodnkarahisar), Afyon salatası (Afyonkarahisar), Oğlak çevirme (Aydın), Özbek Pilavı (Afyonkarahisar), Yumurtalı kavurma, Arapsaçı (Aydın), Çingene pilavı (Aydın), kurabiye (Afyonkarahisar), deniz börülcesi (İzmir), çiğ sarma (Denizli), Leyen böreği (Denizli), döndürme (Uşak), göce yapımı (Afyonkarahisar), Sakala çarpan çorbası (Afyonkarahisar), kaymaklı baklava (Afyonkarahisar), patlıcan böreği (Balıkesir), palize (Afyonkarahisar), ilebada dolması (Afyonkarahisar), ebegümeci sarması (Manisa), kalburabastı (Aydın), Kelle-paça (Aydın), zeytinyağlı taze bakla (İzmir). Nurhayat TALAY