EGEDESONSÖZ - 2019 yılında Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilen Karaburun’un doğal güzellikleri arasında yer alan Mordoğan Ayıbalığı Koyu’ndaki ‘For You Otuz Beş’ isimli işletmenin kurmuş olduğu demir platform tamamen kaldırıldı.
Alınan yıkım kararı gereğince 22 Temmuz 2024 tarihinde Mordoğan Ayıbalığı Mevkiine gelen İzmir Büyükşehir Belediyesi ilgili birimlerince kaçak iskele yıkımı gerçekleştirilememişti. İzmir Büyükşehir Belediyesi ekipleri ikinci kez 2 Ağustos 2024 tarihinde gitmiş, gittiklerinde ise yıkımın işletme tarafından söküldüğü görülmüştü.
Sualtı Araştırmaları Derneği ve Karaburun Yerel Fok Komitesi sökümün tamamlandığını duyurdu. Açıklamada Mordoğan Ayıbalığı Mevkii’ndeki işletme önündeki doğal dokunun ve denize uzanan kayalıkların eski haline kavuştuğu belirtildi. Açıklamada Mordoğan Ayıbalığı Mağarası denizel ve karasal alanının “Kesin Korunacak Hassas Alan” olarak ilan edilmesi de istendi.
Yapılan ortak açıklama şu şekilde:
2023 Haziran ayında bölgedeki işletme tarafından “Kıyı Kanunu”na rağmen kıyı yapısını değiştirecek müdahale ile açılışı yapılan çelik ve betondan devasa iskele, kıyı alanında habitat tahribatına neden olmuştu.
Kaçak iskelenin kaldırılması/sökülmesi sürecinde en başından beri tüm emek ve destek verenler, duyarlılık gösterenler ve basın emekçileri bu alanda doğanın ve ekolojinin kazanmasına katkı sunmuştur. Sualtı Araştırmaları Derneği-Akdeniz Foku Araştırma Grubu (SAD-AFAG) ve Karaburun Yerel Fok Komitesi olarak bu kazanıma ortak olanlara teşekkür ediyoruz.
Mordoğan Ayıbalığı Mevkii, Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN) tarafından tescil edildiği üzere dünya çapında nesli tehlike altında olan Akdeniz foklarının ülkemizdeki nadir yavrulama ve yaşam alanları arasındadır. Akdeniz Foklarının yaşam alanları ile birlikte korunması hem ulusal mevzuatımız hem de taraf olunan uluslararası sözleşmelerde taahhüt altındadır. Ayıbalığı Mevkii’ndeki mağara Akdeniz Fokunun son sığınaklarından biridir. Bu mağara ve çevresindeki karasal ve denizel alan özellikle korunması gereken alanlardandır. Mağara önü, üstü ve çevre alanı titizlikle korunmalıdır.
Ayıbalığı mağaralarının (ana mağaralar ile diğer kovuklar ve çatlaklar sistemi), ilgili su ürünleri tebliği gerekleri yerine getirilerek insan baskısından (yüzerek veya kanoyla fok mağaralarına girmek, turistik dalışlar yapmak, teknelerle önünde demir atmak, girmek, bekleme yapmak vs.) uzak tutulması gerekmektedir. Ayrıca ülkemizin de taraf olduğu Bern Sözleşmesine göre nesli azalan canlılar habitatları ile birlikte kesin korunması gerekmektedir. Ayıbalığı kayalıkları mevkiinde bulunan üreme mağarasının karasal alanındaki arazi kullanımında da mülkiyet-kullanım çelişkileri mevcuttur. Bölgedeki işletmelerin Ayıbalığı kayalıkları kıyı alanının karasal alanına ilişkin yeni genişleme alanları oluşturma eğiliminde olma ihtimalini de hatırlatarak, Mordoğan İlave Uygulama İmar Planı Plan Hükümleri Revizyonunda özellikle Ayıbalığı koyu kıyılarına ve karasal bölgesine ilişkin yapılaşma kararları ve turizm faaliyetlerine kullanımı kısıtlayıcı özel kararlar getirilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Akdeniz Foku üreme mağaraları ve çevresindeki yapılaşmanın kontrol altına alınması amacıyla Mordoğan Ayıbalığı Koyu çevresine bir koruma statüsü gerekmektedir. Karaburun Yerel Fok Komitesi’nin bu konuda ilgili birimlere sunulmuş bir öneri koruma planı bulunmaktadır.
Kıyı alanlarında benzer kaçak yapılaşmaların tekrar yaşanmaması adına, SAD-AFAG ve Karaburun Yerel Fok Komitesi olarak T.C. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Tabiat Varlıkları Koruma Genel Müdürlüğü’nden Karaburun-Ildır Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi Yönetim Planları sürecinde Mordoğan Ayıbalığı Mağarası denizel ve karasal alanını “Kesin Korunacak Hassas Alan” olarak ilan etmesini bekliyor ve Mordoğan Ayıbalığı kayalık kıyıları ve çevresini içerecek şekilde Ardıç Burnu ve Ziraat Kampı arasında denizel/kıyısal ve karasal alanın titizlikle korunması adına tüm ilgili ve yetkili kurumları göreve çağırıyoruz.