Metehan UD/ EGEDESONSÖZ – Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü, geçtiğimiz yıl aldığı kararla Çeşme Projesi’nin hayata geçirilmek istendiği bölgedeki SİT değişikliğine gitmişti.
Kararla birlikte Çeşme ve Urla ilçelerinde yer alan Karaköy ve Zeytineli bölgesindeki 2’inci Derece Doğal Sit-Nitelikli Doğal Koruma Alanı ile kaplı alandaki pek çok bölgenin derecesi 3’üncü "Doğal Sit Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı’na düşürülmüştü.
Karar odalar ve çevre örgütleri tarafından yargıya taşınmış, mahkeme bilirkişi kararı doğrultusunda SİT değişikliği ile ilgili yürütmeyi durdurma kararı vermişti.
Bakanlık, mahkemenin yürütmeyi durdurma kararına karşı bir üst mahkemeye itirazda bulundu ancak İzmir 4. İdare Dava Dairesi İzmir 2. İdare Mahkemesi’nin gerekçelerini haklı bularak bakanlığın itirazını geri çevirdi.
Kararda şu ifadeler yer aldı:
İzmir ili, Çeşme ve Urla ilçelerinde yer alan 38.Grup (Karaköy-Zeytineli Etabı) Doğal Sit Alanının "Doğal Sit-Nitelikli Doğal Koruma Alanı" ve "Doğal Sit-Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı" olarak tescil edilmesine ilişkin 17.11.2021 tarih ve E.2239093 sayılı Bakanlık Makamı Olur'unun; alanın dava konusu işlemden önce statüsünü belirleyen tescil kararlarının dayanağı olan 27.04.2018 tarih ve 76074 sayılı Bakanlık Makamı Olur'unda 38-61 numaralı poligonun "Nitelikli Koruma Alanı” olarak tescil edildiği, bu işlemin iptali istemiyle açılan davada; dava konusu işlemin hukuka aykırılığı açık olan S1, S2, S3, ve S4 numaralı poligonlar yönünden uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden 2577 Sayılı Kanunun 27.maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütülmesinin durdurulmasına, N1, N2, N3, N4 ve N5 numaralı poligonlar yönünden ise yürütmenin durdurulması isteminin reddi yolunda İzmir 2. İdare Mahkemesi'nce verilen 10/05/2023 günlü, E:2021/2325 sayılı kararın kaldırılması ve yürütmenin durdurulması isteminin tümden reddine karar verilmesi istenilmektedir.
YAPILAŞMAYA KARŞI DURDURMA
Bilirkişi heyeti SİT değişikliği yapılan 38.Grup (Karaköy-Zeytineli Etabı) sınırlarını 9 bölgeye (5 tanesi “Nitelikli Doğal Koruma Alanı” ( N1, N2, N3, N4, N5), 4 tanesi “Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı” (S1, S2, S3, S4, ) ) bölerek ayrı ayrı incelemelerde bulundu.
Mahkeme 2’nci derece doğal SİT’e denk gelen nitelikli doğal koruma alanları yönünden hukuka aykırılık bulmazken 3’üncü derece doğal SİT’e denk gelen sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanları açısından hukuka aykırılıklar buldu. Mahkeme olası yapılaşma ihtimallerinin önüne geçmek ve telafisi güç zararları engellemek için S1, S2, S3, ve S4 numaralı alanlar için yürütmeyi durdurma kararı verdi.
‘SİT DERECELERİ UYGUN BELİRLENMEDİ’
Kararda S1, S2, S3, ve S4 bölgelerinin bir kısmının tümüyle “Nitelikli Doğal Koruma Alanı” özelliklerini taşıdığı, bir kısmının ise kısmen "Sürdürülebilir Koruma Ve Kontrollü Kullanım Alanı" kısmen “Nitelikli Doğal Koruma” alanı özelliklerini taşıdığı, dolayısıyla SİT derecelerinin ve SİT sınırlarının doğal veya yapay eşiklere uygun olarak belirlenmediği vurgulandı.
ÇEŞME PROJESİ NEDİR?
Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü tarafından İzmir’in Çeşme Yarımadası’nda hayata geçirilmesi planlanan Çeşme Turizmini Koruma ve Geliştirme Kararı, Çeşme’nin Alaçatı ile Urla’nın Zeytineli bölgelerini içine alan 9 bin 574 hektarlık bölgede hayata geçirilmek isteniyor. Proje ile bölgedeki turizm sezonu 12 aya çıkarılması ve en az 100 bin kişiye istihdam sağlanması planlanıyor. Proje, İzmir'in Kanal İstanbul'u olarak değerlendiriliyor.
PROJEDE NELER VAR?
Projede; 20 golf sahası, turnuvalara uygun spor alanları, termal turizm tesisleri, kongre, fuar ve etkinlik merkezi, kültür ve sanat merkezleri, tarım ve doğa turizmi alanları, Ege’nin en büyük müzesi, ekstrem spor alanları, film stüdyosu, turizm teknik meslek liseleri ve sağlık merkezi gibi tesisler yer alacak. Turizm tesisleri, denize sıfır olacak şekilde planlanmayacak ve sahilde geniş bir bant genel kullanıma açık olacak.
İPTAL TALEBİ REDDEDİLMİŞTİ
TMMOB, İzmir Barosu, İzmir Tabip Odası, Ege Çevre ve Kültür Platformu ve vatandaşlar tarafından açılan davada Danıştay 6’ıncı İdari Dava İdaresi Cumhurbaşkanı kararının iptali talebini reddetmişti. Mahkemenin kararı davacılar tarafından Danıştay İdari Dava Genel Kurulu’na taşındı.