Metehan UD / EGEDESONSÖZ - Kara Kuvvetleri Komutanlığı Ege Ordusu Komutanlığı’nın Bornova İlçesi sınırları içerisinde yer alan askeri yasak bölgenin sınırlarının İzmir- Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı'nda güncellenmesi yeniden güncellenmesi için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na başvurdu.
Başvuruyu değerlendiren Bakanlık yeni planları askıya çıkarak yüz binlik planlarda ‘askeri alan, askeri yasak ve güvenlik bölgesi, ağaçlandırılacak alan, kentsel yerleşik alan ve doğal sit’ alanında kalan ‘Naldöken Birinci ve İkinci Derece Kara Askeri Yasak Bölgesi’nin sınırlarının güncellendiğini duyurdu. Planlar bir ay boyunca askıda kalacak.
Plan açıklama raporunda alana dair ilk planlama çalışması için Bornova Belediyesi’ne başvurulduğu ancak belediyenin önce üst ölçekli planlarda değişiklik yapılması yönünde görüş bildirdiği de belirtildi. Plan değişikliğinin 5 binlik ve binlik planlara da yansıtılması bekleniyor. Plan değişikliğinde sınırların güncellenmesine dair ayrıntılı bilgi verilmedi. Açıklama raporunda alanın ne kadar küçültüldüğüne dair bir veri yer almadı. Plan değişikliği ise akıllara askeri alanın yeni bir kısmının daha yapılaşmaya açılıp açılmayacağı sorusunu getirdi.
Plan değişikliğinin gerekçesi şu şekilde açıklandı:
İzmir-Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planında askeri alanlar ve askeri yasak ve güvenlik bölgeleri ile ilgili olarak “4.53. Askeri Alanlar: 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu kapsamında kalan alanlardır.” tanımı ve “8.14. Askeri Alanlar” başlığı “8.14.1. Bu alanlarda, 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu ve bu kanuna ilişkin yönetmelik hükümleri geçerlidir. …” hükmü düzenlenmiştir.
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’nin 20. maddesinin 2. fıkrasında “Çevre düzeni planı ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğü bozmayacak nitelikte, plan değişikliği yapılabilir. Çevre düzeni planı değişikliklerinde; a) Kamu yatırımlarına, b) Çevrenin korunmasına, c) Çevre kirliliğinin önlenmesine, ç) Planın uygulanmasında karşılaşılan güçlükler ve maddi hataların giderilmesine, d) Değişen verilere bağlı olarak planın güncellenmesine, dair yeterli, geçerli ve gerekçeleri açık olan, altyapı etkilerini değerlendiren raporu içeren teklif ve talepler; idarece planın temel hedef, ilke, strateji ve politikaları kapsamında teknik ve yasal çerçevede değerlendirmeye alınarak sonuçlandırılır.” hükmü yer almaktadır.
İzmir-Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı’nın amaç, ilke ve stratejileri ile Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’nin çevre düzeni planlarında değişiklikleri düzenleyen 20. Maddesinin 2. fıkrasının “(d) Değişen verilere bağlı olarak planın güncellenmesi” hükümleri çerçevesinde yapılan değerlendirmeler sonucunda; sınırları yeniden tespit edilen İzmir İli, Bornova İlçesi, Naldöken Birinci ve İkinci Derece Kara Askeri Yasak Bölgesi sınırlarının L18 plan paftasında yeniden düzenlendiği İzmir-Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Değişikliği hazırlanmıştır.
BİR KISMI YAPILAŞMAYA AÇILMIŞTI
İzmir Bornova Doğanlar’da yer alan askeri alanın bir kısmı daha önce Milli Savunma Bakanlığı tarafından TOKİ’ye devredilmiş ardından da satışa çıkarılmıştı. 135 bin metrekarelik askeri alanın yeni nazım ve uygulama imar planlarına karşı Mimarlar Odası ve Şehir Plancıları Odası açılan davalar sonunca planlar iptal edilmişti. Eski askeri alan, ‘Toplu İşyerleri, Ticaret, Akaryakıt, LPG Servis İstasyonu' gibi kullanımlarına dönüştürülmüştü. Bölge, İzmir Ticaret Odası eski Başkanı Ekrem Demirtaş’a 78 milyona satılmıştı.
2009 yılında İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yetkisinde olan bölgede kalan geniş araziyle ilgili TOKİ alt ve üst ölçekli planları yapmıştı. İzmir 4 İdare Mahkemesi açılan dava sonrasında planı 3 Kasım 2010 tarihinde iptal etti. İptalin ardından TOKİ bir kez daha plan yaptı. Mahkeme bu kez 2016 yılında yürütmeyi durdurma kararı vererek “yeşil alan miktarında azalma olduğu, kültürel tesis alanı ayrılmadığı ve belediye hizmet alanı olarak belirlenen alanın hangi amaca ayrıldığının belirtilmediği” gibi gerekçeleri gösterdi. Gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra bakanlık tarafından onaylanan plan bu kez 20 Kasım 2019 tarihinde 3 İdare Mahkemesi tarafından yine iptal edildi. Son olarak 8 Şubat 2020’de planlar askıya çıkarılmıştı. Dava sürecinde alandaki yapılaşmaların büyük bir kısmı tamamlanmıştı.