Ceren KORKMAZ – EGEDESONSÖZ Son bir yılda gübreye gelen zamların toplamı yüzde 441’e ulaştı. Gübrede yaşanan bu artış üreticileri son derece etkilerken durum sadece bununla kalmadı. Mazot, ilaç, sulama gibi tüm girdilerde de fiyat artışları yaşandı. Bu durum üreticinin tarım yapmasını zorlaştırırken bazılarının ise sürece direnememesi ve tarımı bırakmasına yol açtı. Ne yazık ki bu zorlukları sadece üretici değil tüketici de yaşadı. Üreticinin ekonomik nedenlerle az mahsul çıkarttığı ürünü tüketici de yüksek fiyattan almak zorunda kaldı.
Tüm bunların ışığında gübredeki olağanüstü zammın üreticiye etkileri ve önümüzdeki süreçte gıda fiyatlarına yansımaları hakkında değerlendirmelerde bulunan Ziraat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Başkanı Hakan Çakıcı, üreticinin desteklenmesiyle sorunların hafifleyeceğine işaret etti.
GÜBREDEKİ ZAM VERİMİ DÜŞÜRDÜ, FİYATI ARTIRDI
Gübreyi yüksek fiyattan alan üreticilerin bunu ürün fiyatlarına yansıtmak zorunda kaldığını söyleyen Çakıcı, ekonomik açıdan zorlanan üreticilerin ise ya eksik gübre kullandığını ya da hiç kullanamadığını belirterek “Yılbaşından önce de yeni yıldan sonra da zamlar gelmeye devam etti. Üreticiler kışlık ekim yapılan ürünleri için gübreyi yüksek fiyattan aldılar ve kenara koydular. Tabii alabilenler bunu başardı... Gübreyi yüksek fiyattan alanlar da ürünlerine bu fiyatı yansıttılar. Zaten mazot, gübre, ilaç, sulama gibi girdilerin hepsi arttığı için tüm ürünlere yansıdı. Gübre özelinde bakarsak; aşırı pahalılandığı için üretici ya eksik gübre atmak zorunda kaldı ya da hiç atamadı. Tam gübre atanlar ise maliyet olarak kötü etkilendi. Arpa, buğday gibi kışlık yetişen hububatlarda eksik gübre atanların ürünlerine Haziran ayında yansıyacak. Düşük ürün elde etmek zorunda kalacaklar. Verim alamamış olacaklar. Zaten geçmiş yılda kuraklık nedeniyle verim düşüklüğü vardı. Kış döneminde bu kuraklık sorununu bir miktar aştık fakat şimdi de gübredeki zam nedeniyle sıkıntımız var. Tabii bunlar hububatta geçmiş dönemin yansıması... Ki zaten pırasa lahana gibi kışlık sebzelere de yansıdı. Hep yüksek fiyatları gördük. Bahardaki ekimde de bu risk bizi bekliyor. Bu aylarda meyve ağaçlarında taban gübresi adıyla bir gübre vermek gerekiyor. Gübredeki zammın etkisini bu açıdan göreceğiz. Yine ya eksik gübre atacak üretici ya da normal gübresini kullanarak maliyetli üretim yapmış olacak. Sonrasında yine Nisan’da sebze ekimleri başlayacak orada da etkilerini göreceğiz” şeklinde konuştu.
GIDADA UCUZLAMA OLMAYACAK
Gübre başta olmak üzere çiftçinin üretimindeki tüm girdilerin zamlanmasının gıda fiyatlarına büyük ölçüde yansıyacağını dile getiren Çakıcı, “Tüm bunlara bakıldığında gıda da ucuzlama olmayacak. Sadece gübreyle bitmiyor. Tüm girdilerimiz ithal ve Türk Lirası’nın değerinin düşmesiyle daha da pahalılaşmaya neden oluyor. Sera ürünlerinde ise zaten sürekli üretim olduğu için bu maliyetlere hep yansıdı. Çünkü bu üretimde yoğun girdiler var. Sürekli sulama, gübreleme ve ısıtma kullanma olayları var. Bunların da hepsi dışa bağımlı olduğu için otomatik olarak ürün fiyatları yükseliyor. Önümüzdeki dönemde böyle devam edecek. Vatandaşın alım gücünün düşmesiyle de gıda krizi yaşanıyor ve yaşanmaya devam edecek” dedi.
KDV DÜŞÜŞÜ ÇİFTÇİYE YARAMADI
KDV’nin yüzde 8’den yüzde 1’e indirilmesini değerlendiren Çakıcı; bu çözümün geçici olduğunu, yapılması gerekenin çiftçinin girdilerindeki KDV’yi indirmek olduğunu söyleyerek şunları ekledi:
“KDV yüzde 1’e indi ama bu geçici bir çözüm. Aslında bizim sorunumuz üretimi artıramamak... Arzı artırmamız lazım ki fiyatı düşürelim. Marketteki fiyatı KDV ile düşürmenin çiftçiye faydası yok. Onun üretimini desteklemiyor. Kısa süreli olarak tüketicinin rahatlamasını sağlar ama o fiyatlar tekrardan eski rakamlarına döner. Üreticinin desteklenmesi lazım. Girdi maliyetlerini düşürülmesi gerekiyor. Bu KDV azalışı çiftçiye verilen mazot, elektrik, gübre gibi girdilerde yapılsaydı bu ileri ki dönemde bize artı olarak gelecekti. Tarımda bir sonraki dönemin planlanmasını yapmak zorundasınız, anlık çözümlerle gıda krizini çözemezsiniz. Bu sebeplerden üretici sayısı gittikçe azalıyor ve beraberinde de eksik üretim görülüyor. Bunun sonucunda ürünlere yüksek fiyatlar yansıyor. Böyle bir kısır döngüye giriyoruz.”
GIDA ENFLASYONU VE ZAMLAR ÜRETİMLE ÇÖZÜLÜR
Üretim ve gıda krizinin nasıl çözüme kavuşturulacağı sorusuna yanıt veren Çakıcı, çiftçinin gelirini yükseltecek ve üretime yönlendirecek tarım politikalarına dönmek gerektiğini ifade ederek, “Üretim planlaması yapmamız lazım. Önümüzdeki yılı görüp ona göre hareket etmek zorundayız. Tabii bunları da verilere göre yapmak gerekiyor. Verilerimiz ne kadar güvenilir ve doğruysa tabii... Öngörüde bulunulması gerekiyor. Çiftçimize rekolteyi, taban fiyatları ve destekleri öncesinden açıklayıp güven vermemiz gerekiyor. Önünü görmediği ve zaten borçlu olduğu için ‘Ekmem daha iyi!’ diyor. Ekilmeyen 3 buçuk milyon hektar civarında arazi var. üretim seferberliği yapılması gerekiyor. Bu havzada bu ekilecek ve bunun fiyatı bu olacak gibi... Gıda enflasyonu, elektrik zamları gibi tüm gündem konuları dönüyor, dolaşıyor üretimi vuruyor” sözlerini ekledi.