Dünya genelinde çeyrek milyara yakın kişiye bulaşan koronavirüs (Kovid-19) yaklaşık 5 milyon insanın canına mal oldu. Virüs dünyanın bir numaralı ortak gündemi olmaya devam ederken, her gün yeni gelişmeler ile karşımıza çıkıyor.
Virüs son dönemde ortaya çıkan varyantları ile gündemde. Özellikle Delta varyantı nedeniyle pek çok ülkede vaka ve ölüm sayıları dramatik bir şekilde yükseliyor.
Ancak varyantlardan daha korkutucu bir koronavirüs çeşidi mevcut. Uzmanların 'Uzun Kovid' olarak adlandırdığı bu durum hastaların aylarca koronavirüsü atlatamamalarına neden oluyor.
Bilim dünyası bir süredir bu durumu mercek altına almış durumda. 'Uzun Kovid'den yeni bilgiler İngiltere'den geldi. İngiliz bilim insanları ezber bozan sonuçlara ulaştı.
The Mirror'da yer alan habere göre, King's College London'dan yeni bir araştırma, uzun süreli Covid'in sadece yetişkinleri değil aynı zamanda çocukları ve gençleri de etkileyebileceğini ortaya koydu.
Birden fazla sitede 11 üniversite merkeziyle işbirliği içinde yürütülen, çocuklarda uzun süreli Covid konusunda dünyanın en büyük çalışması olan CLoCk'un ulaştığı sonuçlara göre, her yedi kişiden birinde 15 hafta sonra hala semptomlar olabilir.
King's College London Bilişsel Davranışçı Psikoterapi Profesörü ve CLoCK araştırması ortak araştırmacısı Trudie Chalder, bu çalışam kapsamında kalıcı semptomları belirleyebildiklerini belirtti.
'Bazı gençlerin SARS-CoV-2 pozitif olduktan sonra semptomlarının devam edeceğine dair tutarlı kanıtlar var' araştırmanın başyazarı Profesör Sir Terence Stephenson 'Çalışmamız bunu desteklemektedir, baş ağrıları ve olağandışı yorgunluk en yaygın şikayetlerdir' dedi.
Aynı çalışmaya göre, testi iki kez pozitif çıkanların 15 hafta sonra üç veya daha fazla semptom gösterme olasılığı daha yüksek. Peki Uzun Kovid nasıl ortaya çıkıyor? İşte bilim dünyasının yanıtı...
Uzmanlar 'uzun Kovid' ile Epstein-Barr virüsü arasında bir bağlantı keşfetti. İngiltere'de yapılan araştırmaya göre, 'uzun Kovid' ile yeniden aktif hale gelen EBV (küresel nüfusun yaklaşık yüzde 90'ını enfekte ettiği düşünülen bir virüs) arasında güçlü bir ilişki buldu.
Araştırmaya imza atan bilim insanları koronavirüsün aktif olmayan veya 'gizli' virüsleri yeniden etkinleştirebileceğine inanıyor. Bu da bazı insanların neden koronavirüsü 18 ay boyunca atlatamadığını sorusuna cevap veriyor.
Başka bir deyişle 'uzun Kovid'in nedeni vücutta yeniden aktive olan virüsler. Araştırmanın baş yazar Jeffrey Gold, 'Test ettiğimiz uzun süreli Covid hastalarının üçte ikisinin EBV reaktivasyonu için pozitif olduğunu bulduk. Dolaşımdaki EBV DNA'sını saptamak için bir PCR testi eklediğimizde, birkaç hastada daha EBV reaktivasyonu saptadık' dedi.
Mayıs ayında Birleşik Krallık hükümeti hastalara özel bakım sağlayacak 89 uzun Covid kliniği oluşturulacağını vadetmişti. Kurallara göre bu kliniklerin doktor gözetiminde olması ve hastalarda Covid-19 tedavileri için hastaneye yatmış olma şartı aramaması gerekiyordu.
Ne var ki BBC'nin Panorama araştırma programı açılan bazı kliniklerde doktor bulunmadığını ve dördünün de sadece Covid nedeniyle hastaneye yatmış hastaları aldığını tespit etti.
Açılan kliniklerin 10 tanesine yatabilmek için hastaların 100 günden fazla beklediği, hatta 6 aydan uzun süre tam 191 gün kliniğe yatmayı bekleyen olduğu da belirlendi.
Geçtiğimiz günlerde BBC'nin İskoçya muhabiri Lucy Adams yaşadıklarını kamuoyu ile paylaşmıştı. 44 yaşında sağlıklı ve sportif bir insan olan Lucy Adams pandeminin ilk aylarında 2020 Mart'ında Covid'e yakalandığını, 11 ay belirtilerin bir türlü son bulmadığını belirtmişti.
Nefes darlığı, baş ağrısı, kas ağrıları, görüş bozukluğu aylarca devam eden ve en küçük bir çabadan sonra yatağa düşen Adams, en kötüsünün de kimsenin uzun Covid ile ilgili bir bilgisinin olmaması olduğunun altını çizmişti.
Ona hastalığında en çok yardımcı olan şey ise, bu rahatsızlığı çeken tek kişinin kendisi olmadığını keşfetmesi olmuş. 11 ay sonra uzatmalı Covid'i atlatmayı beklerken Lucy Adams yeniden Covid'e yakalanıyor. Adams, uzatmalı Covid'in kalıcı olmadığını sonunda iyileşebilen bir hastalık olduğunu da vurguluyor.