2020 yılının sonuna gelindiği Türkiye'de pazar ve market fiyatları cep yakmaya devam ediyor. Yükselen enflasyon karşısında alım gücü giderek düşen vatandaş geçinmekte artık güçlük çekiyor. Bir zamanlar tarım ülkesi olan Türkiye'nin artık ihtiyacını üretim yerine ithalat ile karşılıyor olması fiyatların katlanarak artmasına neden oluyor. 2019'da 27 TL'den satılan 5 litrelik ayçiçek yağı 2020 yılının başında 30-35 TL bandında reyonlarda yer buluyordu. Mayıs ayında 50 TL’yi bulan sıvı yağ 2020 yılının son ayına gelindiğinde 85 TL’ye dayandı.
5 LİTRE AYÇİÇEK YAĞI 85 TL OLDU
Piyasanın kalite olarak en ucuz yağı olarak bilinen markası 2019 yılında 1 litrelik ayçiçek yağı 5.99'a satıyordu. Bugün itibariyle litresi aynı markanın aynı boyuttaki sıvı yağı 19,75 TL'den satılır oldu. Aynı markanın 2 litresi ise 34,85 TL'den satılıyor. Pet şişede 5 litrelik ayçiçek yağı ise 85 TL'den raflarda yer buluyor. Kasım ayında ise 5 litrelik ayçiçek yağı 70 TL'den satılıyordu. Yapılan hesaplamalara göre ayçiçek yağı 2019 yılından bu yana 58 TL artarak yüzde 200'den fazla zamlandı. Adeta altınla yarışan ayçiçek yağı bu senenin en çok zamlanan ürünlerinin başında yer aldı.
DOLARIN ZAMLAR ÜSTÜNDE ETKİSİ BÜYÜK
Sıvı yağ fiyatlarındaki artışın en büyük temel nedeni üretim maliyetlerine karşın çiftçiye yeterli devlet desteğinin yapılmaması olarak görülüyor. Ayçiçeği üretiminde dünyanın önde gelen ülkelerinden biri olmasına rağmen Türkiye, yıllık 3 milyon ton ayçiçeği ihtiyacının 1.8 milyon tonunu yerli üretim yetersiz kaldığı için ithalat ile karşılıyor. Türkiye, Hindistan ve Avrupa Birliği ülkelerinden sonra en büyük ayçiçek yağı ithalatçısı olarak zirveye oynuyor. Türkiye ayçiçeği yağı ithalatının yaklaşık yarısını Ukrayna’dan, diğer bölümün büyük bir kısmını ise Rusya, Arjantin, Romanya ve Bulgaristan’dan yapıyor. 2020 yılının başından bu yana doların TL karşısında yüzde 30'dan fazla artması, Ukrayna'dan beklenen sevkiyatların gecikmesi yağ fiyatlarının tırmanmasına neden oluyor.
ÇİFTÇİ AYÇİÇEK ÜRETİMİNİ BIRAKIYOR
Tarım ve Orman Bakanlığı ile Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı ayçiçek üretim verilerine göre 2019 yılında 1 milyon 915 bin ton yağlık ayçiçeği üretimi yapıldı. Uzmanlar oysa fiili olarak üretimin çok daha düşük olduğunu söylüyor. 2020 yılında üretimin yüzde 20 azaldığı öne sürüyor. Trakya Birlik’in 2020 verilerine göre ülke genelindeki yağlık ayçiçeği üretimi en fazla 1 milyon 250 bin ton olacak.
TEK ÇARE ÜRETİMİ ARTTIRMAK
Yükselen ayçiçek fiyatlarına karşı uzmanlar üretimin arttırılması gerektiğini söylüyor. Çiftçiye ve sulama alt yapılarına en kısa zamanda yatırım yapılması gerektiğini dile getiren uzmanlar hem üretimin artacağını hem de dışa bağımlılığın düşeceğini belirtiyor. (Milli Gazete)