Onur DENİZ/EGEDESONSÖZ - İzmir’de son dönemde kaçak işçi istihdamı ve sahte işyerleri çığ gibi büyüyor.
İşçilerin emeklerinin hiçe sayıldığı sistemde zorunlulukları fırsat bilerek düşük maliyetle işçi çalıştıran işyerlerinin yanı sıra sosyal imkanlardan faydalanabilmek için sahte işyerlerinde artış yaşanıyor. Vatandaşlar emeklilik ve sağlık imkanları gibi imkanlardan faydalanabilmek için sahte sigorta yolunu seçiyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu İzmir İl Müdürü Ekrem Gülcemal İzmir’deki kayıt dışı tabloyu, Suriyeli işçi grafiği ve sahte sigortalanma gibi birçok konuyla ilgili açıklamalarda bulundu.
KAYIT İSTİHDAM KAYIT DIŞI EKONOMİNİN PARÇASI
Son dönemde sayısı giderek artan kayıt dışı istihdam hakkında konuşan Gülcemal, “Kayıt dışı istihdam kayıt dışı ekonominin bir parçası. Ekonominin içinde kaçak çalışan kazancından prim ödemeyen bir kısım var. Bunu isteyerek ya da istemeyerek yapıyor. Kayıt dışı istihdam 3 noktada ortaya çıkıyor: ya kişiler sigortasız çalışıyorlar ya elde etmiş oldukları kazançlarını eksik bir kuruma bildiriyorlar ya da 30 gün çalışıyorlar, 15 gün bildiriyorlar. Biz bunun mücadelesini veriyoruz. Denetimlerimizi yapıyoruz. Hem rehberlik hem bilinçlendirme faaliyetlerimiz hem de teftişimiz devam ediyor” diye konuştu.
KAYIT DIŞI İSTİHDAMA KARŞI EĞİTİM SEFERBERLİĞİ
Kayıt dışı istihdamı engellemek için eğitim yolunu seçtiklerini ifade eden Gülcemal, “Kayıt dışı istihdam konusunda en çok rehberliğe önem veriyoruz. Önce eğitiyoruz, anlatıyoruz, yol gösteriyoruz. Ama ısrarla hala kayıt dışılık devam ediyorsa denetim ciddi bir şekilde kayıt dışılığı yapanların üzerine gitmeye başlıyor. Bunu daha ileriye taşımak gerekiyor. Bizim hedefimiz öğrencilerimiz. Biz okullarda olsun çeşitli platformlarda olsun öğrencilerimize yönelik olarak bu kayıtta istihdamı anlatan sigortanın önemini anlatan toplantılar düzenliyoruz” ifadelerini kullandı.
TEKSTİL SEKTÖRÜ ÖNDE
İzmir’de en fazla kayıt dışı istihdamın tekstil sektöründe olduğunu ifade eden SGK Müdürü Gülcemal, “Kayıt dışılıkta tekstil sektörü önde geliyor. Tekstil sektörünün çalıştırmış olduğu işgücü itibariyle kalitesi biraz daha düşük. Daha düşük profilde sigortalılar çalışmaya başlıyor. İşe giriş çıkışlar daha sık oluyor. İşler biraz daha taşeron işçi sistemi üzerinden gittiği için burada kayıt dışılık çok daha fazla gözüküyor. Her işverenin her işçinin başına bir tane denetmen vermemiz mümkün değil. Burada en büyük mesele: Biliç. Biz İzmir’de tüm sektörlerde mücadelemizi veriyoruz. Göreve başladığımız andan beri hayata geçirdiğimiz bir proje var. 100’e yakın işyeri tarandı ve sigortasız çalışanlar tespit edildi. Kayıt dışı istihdamda ne kadar hızlıysanız ne kadar etkinseniz o kadar verimli ve caydırıcı oluyor. Sigortasız şirket şikayetlerinde anında gidip denetim yapıyoruz” dedi.
400 SAHTE İŞ YERİ
İzmir genelinde artış gösteren sahte sigortalar hakkında bilgi veren Gülcemal, İzmir’de 400’e yakın sahte iş yeri tespit edildiğini söyledi. Gülcemal,”Bizim mevzuatımızdaki en temel unsur fiili çalışma. O iş yerine hiç girmeden orada sigortalı gösterilen kişiler var. Bu işyerlerinden kendilerini sigortalı gösterip kurumumuzun sağlamış olduğu o hak ve menfaatlerden yararlanmaya çalışıyorlar. Sağlık yardımı almaya çalışıyorlar. Emeklilik süreleri ile ilgili günlerini toplamaya çalışıyorlar. Bu noktada maalesef ki bu işleri organize eden yapılar var. Emniyette onlarla ilgili bilgiler var. Şu anda İzmir’de çok sayıda sahte iş yeri tespit edildi. Bu noktada dolandırıcılar bunu çok iyi kullanıyorlar. Ama bu bir noktadan sonra patlıyor. İzmir’de 400 civarı sahte işyeri tespit edildi. Ve 150 bin sahte sigorta tespiti yaptık. Bu İzmir'de çok yaygınlık gösteriyor” diye konuştu.
İŞVEREN VİCDANEN ÜSTÜNE DÜŞENİ YAPMAK İSTİYOR
Suriyeli kaçak işçi çalıştırma konusunda Gülcemal,” Bir işyerinde 15 tane Suriyeli göçmeni sigortasız çalıştırılırken yakaladık. İşveren sahibi vicdanen aldığını belirtiyor. İşveren vicdanen toplumsal olarak üstüne düşen görevi yerine getirmek istiyor bu doğrultuda. İki noktadan bakarsak Suriyeli mültecilere çalışma izni gerekiyor mu gerekmiyor mu? Sadece mevsimlik, tarlalarda çalışma izni gerekmiyor. Ama diğer sektörlerde çalışma izni alınması gerekiyor. Çalışma izni ile sigortalılık ayrı şeyler. karıştırılmaması lazım. işveren ben tarlamda çalıştırmak istiyorum dedi çalıştırma izni gerekmiyor ama işveren sigortasını yapmak zorunda. İşverenler bu konuda dikkat etsinler çünkü kayıt dışı çalıştırma işverenlerimize ciddi maliyetler getiriyor. Bizim bütün mali cezalarımız asgari ücret ve katları üzerinden gidiyor. Bu gün bir işçinin bir yıl sigortasız çalıştırılmasının cezası 30 ve 30 bin TL'nin üzerinde. Biz bununla sadece sosyal sigortalar kurumu olarak mücadele etmiyoruz. Diğer kamu ve kuruluşlar da belgeler yolluyor” şeklinde konuştu.