EGEDESONSÖZ - 2. Dünya Savaşı’nda Naziler tarafından katledilen Romanlar İzmir’de anıldı. Roman dernekleri ve Roman mahallelerin muhtarları tarafından oluşturulan İzmir Roman Birliği Platformu Cumhuriyet Meydanı’nda bir etkinlik gerçekleştirdi. Kentin farklı noktalarından gelen Romanlar katliamı lanetlediler.
Anmada konuşan Konak Belediye Başkanı Abdül Batur, 2 Ağustos’u tarihin kara lekesi olarak vurgulayarak “Soykırım günlerinde bu toplumun en önemli kitleleri katledildi. Bu katliamlara karşıyız. Etnik köken katliamına daha fazla karşıyız. Konak Belediyesi olarak özellikle roman derneklerimizle ve roman platformuyla yeni bir anlayış ile yola çıktık. Bu anlayışın en önemli parçası çocukların eğitimi ve gençlerin istihdamı. İzmir Büyükşehir belediyesi ile el ele verdik. Bu işin üstesinden gelmek için çabalıyoruz. Bu katliamları kınıyoruz. Her zaman roman kardeşlerimizin yanındayız. Onların abisi olmaktan gurur duyuyorum. Sizlere yol yürümek benim için bir onurdur” dedi.
İzmir Roman Birliği Platformu adına basın açıklaması Hüseyin Heptepe okudu. Heptepe, “Yıllardır siyasi partilerin 12 milyon Roman yurttaşın gerek yerelde gerekse de genelde, hak ve özgürlüğünü savunacak eylem planlamasında sığ kaldı. Bu yaptığımız etkinlik Türkiye'de ilk olmakla birlikte yaklaşık 78 senedir hiçbir siyasetçinin ağzına alamadığı bir etkinlikti. Bundan sonra Roman topluluğu acısıyla, yasıyla, matemiyle, kardeşçe yaşamasıyla, etnik köken ayırt etmeksizin yaşamak istiyoruz. Bundan sonra soykırım olmaz diye umuyoruz. değişen dünyada biz varız” dedi.
Ege Mahallesi Gençlik, Eğitim ve Kültür Derneği Başkanı Tamer Yetişir de “Tarihin en acı olaylarından birisi olan Holokost boyunca Naziler ve müttefikleri Avrupa’daki Roman popülasyonunu yüzde yirmi beşinin sistematik bir soykırıma tabi tuttular. Porajmos olarak bilinen bu korkunç katliam Nazi Almanyası tarafından işlenen en büyük insanlık suçlarından biri olarak hafızalara kazındı. Avrupa Birliği Temel Haklar Azınlık Raporu’na göre Romanların yüzde 80’ini fakirlik riski altında yaşıyor. Romanlara uygulanan zulüm 1933 yılında başladı. Bu zulüm zamanla ayrımcılık şekline dönüştü.” dedi.
Meclis üyesi Ali Yangır de “Roman milleti çileli dertli bir millettir. Roman dediğimiz zaman akla ilk müzik geliyor. En büyük eksiğimiz eğitim. Yerelde ve genelde romanlara daha çok destek vermek gerekiyor. Roman mahalleler hala ateş içinde. Uyuşturucu ateşi ile yanıyoruz. Çocuklarımızı bataklıkta görüyoruz. Roman mahalleleri hala yanıyor” diye konuştu.
ON BİNLERCE ROMAN KATLEDİLDİ
II. Dünya savaşında Nazi terörünün on binlerce Roman kurbanı olduğu tahmin ediliyor. Çingene kurbanların çoğu toplama kamplarında hayatlarını yitirmişlerdi. Ancak savaş döneminde Avrupa'nın pek çok ülkesinde öldürülen göçebe Çingenelerin kaydının bile tutulmadığı biliniyor.
Romanlar, Naziler tarafından "Avrupa kültürünü yozlaştıran, toplumun saf yapısını bozan çalışma ve sosyal hayatı dejenere eden bir etnik grup" olarak ilan edilmişlerdi ve Yahudilerle birlikte "imha edilmeleri" için karar da alınmıştı.
3 Ağustos 1944 tarihinde bir gün içinde ölüm kamplarında üç binin üzerinde Roman katledilmişti. Auschwitz-Birkenauba kamplarına 14 ülkeden getirilen Romanlar o dönemde bu kamplarda Yahudi ve Polonyalıların ardından üçüncü en büyük etnik grubu oluşturuyorlardı.
Avrupa Parlamentosu, 2015 tarihli kararıyla, 2 Ağustos'u Nazi işgali altındaki Avrupa'da katledilen 500 bin Avrupalı Roman yurttaşı anmak için "Roman Soykırımını Anma Günü" olarak ilan etti. Romanlar, Romanes dilinde "yutan" anlamına gelen zulmün şiddetini ifade eden Porajmos’u soykırımı ifade etmede kullanıyorlar.