Metehan UD/ EGEDESONSÖZ –Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, asbest yüklü Nae Sao Paulo isimli savaş uçağı gemisinin İzmir'in Aliağa ilçesindeki gemi söküm tesislerinde sökülmesi için geçtiğimiz Temmuz ayında şartlı izin vermişti.
Geminin Aliağa'da Gemi Geri Dönüşüm Tesisi'nde sökülmek istenmesine ise tepkiler çığ gibi büyümüştü. 760 ton asbest barındırdığı belirlenen geminin ikizi olan Clemenceau’dan yola çıkarak yaklaşık 900 ton asbest barındırdığı ileri sürülen Nae Sao Paulo kentte tartışmalara neden olmuş, başta İzmir Büyükşehir olmak üzere sivil toplum kuruluşları geminin İzmir’de sökülmesine karşı çıkmıştı.
900 TON-9 TON TARTIŞMASI!
Gemiyle ilgili açıklama yapan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum iddiaların aksine gemide 9 ton asbest var olduğunu dile getirmişti. Tartışmalar devam ederken Nae Sao Paulo Hollanda Bandıralı Alp Center isimli römork tarafından çekilerek Brezilya’dan yola çıkmıştı.
AKDENİZ’İN GİRİŞİNDE DURDURULDU
Geminin Atlantik Okyanusu’ndaki ilerleyişi sürerken İzmirlileri sevindiren bir karar çıkmış Bakan Kurum, geminin şartlı notifikasyon onayının iptal edilmesine karar verildiğini duyurmuştu. İptal kararının gerekçesi ise geminin tekrar istenen 'Tehlikeli Madde Envanter Raporunun’ verilmemesi gösterilmişti.
TEHLİKE GEÇMİŞ DEĞİL
Karar sonrası rotasını Afrika açıklarından Brezilya’ya çeviren gemi için bu sefer de Brezilya mahkemeleri ‘dur’ demişti ve gemi Brezilya’nın 30 kilometre açıklarında demirlemek zorunda kalmıştı. Yakın zamanda yaşanan gelişmeler geminin önümüzdeki aylarda tekrardan İzmir gündemine yer edinebileceğinin sinyalini veriyor.
TEMYİZ BAŞVURUSU
Brezilya merkezli çok sayıda haber sitesinde yer alan bilgilere göre gemiyi satın alan Sök Denizcilik’in geminin gönderilmesi için anlaştığı ve genel müdürü Türk olan MSK Denizcilik adlı şirket Brezilya yargı makamlarına temyiz başvurusunda bulundu. Temyiz başvurusunda, Brezilya sularında uzun yıllar sorunsuz seyreden bir geminin yanaşmasını engelleyen tedbir kararının çevreye zarar verdiği savunuluyor.
ROTA YENİDEN İZMİR OLABİLİR
SÖK ve MSK, geminin varış yeri konusunda yetkili makamların vereceği kararı bekliyor. Brezilya adalet sistemi eğer şirketin talebini kabul ederse Nae Sao Paulo Suuappe Limanı'na yanaşacak. Limandaki bakım ve onarım işlemlerinin ardından Nae Sao Paulo’nun tekrar Türkiye’ye doğru yola çıkarılması planlandığı ileri sürülüyor.
GEMİ BM GÜNDEMİNDE
İzin verilmezse şirket zararın tazmini için dava açacak. Şirket 5 milyon doları zarar ettiğini öne sürüyor. Öte yandan şirket tarafından BM, Fransız ve Türk yetkilere yazılan mektupta ise Brezilyalı yetkililerin bir çözüm bulma konusunda yardım etmediğini belirtildi.
GEMİ HAKKINDA
İzmir merkezli SÖK Denizcilik isimli şirket Nae Sao Paulo’yu 1 milyon 880 bin ABD doları karşılığında almıştı, şirket adına Brezilya’da faaliyet gösteren Cormack Marítima izin işlemlerini yürütmüştü.
1963’te Fransız donanmasında Foch adıyla görevine başlayan ve 2000 yılında Brezilya’ya satılarak Nae Sao Paulo ismini alan uçak gemisi kullanım ömrünü tamamlaması üzerine satışa çıkarılmıştı. 32 bin 800 ton ağırlığındaki, 265 metre boyundaki ve 32 metre genişliğindeki Clemenceau sınıfı uçak gemisinde 760 ton asbest olduğu ileri sürülüyor.
Nae Sao Paulo isimli gemiyi alan SÖK Denizcilik ve Ticaret Limited Şirketi’nin ortakları arasında Şükriye Yiğit, Celal Yiğit, Gönül Topçu, Mustafa Yiğit ve Ramazan Yiğit bulunuyor.
Şirket, 2020 yılında Avrupa Komisyonu Onaylı Gemi Geri Dönüşüm Listesi’ne girdi. Öte yandan gemiyi yapan Fransa’nın satış işleminde şart koştuğu söküm için Avrupa Birliği onaylı geri dönüşüm tesisinin seçilme zorunluluğu da bulunuyordu.