Diren ÇELİK/EGEDESONSÖZ- Dünya kekik ihtiyacının yüzde 80'ini karşılayan ve son 5 yılda 290 milyon dolar ihracat yapan Türkiye, kekiğe yabani ot karışması nedeniyle pazar kaybı yaşıyor.
Üretimin yüzde 60’lara düştüğü kekiğin bir de yabani otlarla karışması sebebiyle ihracat için yapılan PA testlerinde sorun yaşanıyor. Kekiler yaklaşık 3 yıldır Avrupa Birliği’ne takılıyor. Ege Bölgesi’nde ise üretici kekik üretmekten vazgeçip tarlalarını bozuyor.
PAZARI ÜÇ ÜLKEYE KAPTIRDIK
Kekik ihracatının Avrupa Birliği başta olmak üzere tüm dünyaya ihracatının devamlılığı için PA sorununun çözümünün hayati önem taşıdığına işaret eden Ege Mobilya Kağıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Celil Önder Türer, “ AB, 2 yıl önce aldığı kararla tüm Avrupa ülkelerine ithal edilecek kekiği maksimum 1.000 Pyrrolizidine Alkoloid (PA) gelmesi halinde gümrükten içeri alabiliyor. Bu PA oranı oldukça iddialı. Biz bu oranı elde edemiyoruz. 2022 yılının temmuz ayında uygulanmasına başlanan bu kural bizi olumsuz etkiledi. Bilinçsiz üretim bu etkenlerin başında geliyor. Bu pazarı, Yunanistan’a, Peru’ya ve Bolivya’ya kaptırdık” dedi.
ÜRETİCİ ÇOK MAĞDUR, İHRACATÇI İSE ONDAN DAHA MAĞDUR
Egedesonsöz’e değerlendirmelerde bulunan ve Türkiye’de, 22 bin ton kekik olduğunu aktaran Türer, “22 bin ton kekik olmasına rağmen ihracat yapamıyoruz. İlgili mercilere başvuruyoruz. Çözüm yok. Hiçbir kurum gelip ne ihracatçıya ne üreticiye gelip sıkıntıların düzelmesi için yardımcı olan yok. Kekik, olması gereken fiyatın yüzde 80 altında satılıyor. ABD alıyor ve 3.Dünya Ülkeleri alıyor. 60 TL olması gereken kekik 17 TL’den satılıyor. Üretici çok mağdur, ihracatçı ise ondan daha mağdur. Çözüm için devlet desteği alamıyoruz. İhracatçı firma olarak boyumuzu aşıyor. ESA (Avrupa Baharat Birliği), bize 1 yıl uyum süreci tanıdı. Birden bire kesmediler. 1 yıl içerisinde üretimi iyileştirin dedi ancak biz başaramadık” ifadelerini kullandı.
ÜRETİCİ YANLIŞ İLAÇ KULLANIYOR, PA AŞILSA PESTİSİTE YAKALANIYOR
Türer, çözüm için önerilerini anlatırken konunun uzmanlarının sektörle iletişim halinde olması gerektiğini ifade etti. Türer açıklamalarının devamında şu ifadelere yer verdi:
“Tarım Bakanlığı, bu konuyu çok iyi bilen uzmanları gönderip yaptırım uygulamalı. Yaptırım yok. Üreticiler kekik mevsimi geldiği zaman bölgeye arı getiriyor. Milyonlarca kovan arı bulunuyor. Arılar, çiçeklere konarken PA’lı duruma getiriyor. Buna bir çözüm yok. Devlet sektörü toplayacak, hem üretici hem ihracatçı kısmına bakacak. İhracatçı yalnız bırakıldı. Hiçbir destek yok. Üretici yanlış ilaç kullanıyor. PA aşılsa pestisite yakalanıyor. Dünyanın en iyi makinelerine ihracat oranı ve ekiplerine sahip olmamıza rağmen başarı oranımız çok düşük.46 yıldan beri bu işi yapıyorum. Son 2 yıldır böyle dert görmedim”
ÜRETİCİ KEKİK BAHÇELERİNİ BOZUYOR
Türkiye’de kekik ihracatının yüzde 80’inini üretirken üretimin yüzde 60’lara düştüğünü vurgulayarak, “Daha sonra rakip ülkeler çıktı. Bu oran bu sene daha çok düşecek dedi. Üretici kekik bahçelerini bozuyor. PA’nın oluşumunun ne olduğunu tam bilmiyoruz profesörlerden görüş alıyoruz. PA üreten yabani otlar olduğunu söylüyorlar. Bu otlar da kekiğin içerisinde yetişiyor. Kekiğe bulaşıyor. Üreticiye bu yabani otları ayırmaları gerektiğini söylüyoruz. Kimi uygularken kimi kulak asmıyor. Sonra da ürününü satamıyor. İhracatçı bu durumda ne yapabilir. Temiz üründen temiz mamul olur. Aldığımız ürünler PA’lı. Kekiğin özsuyuna geçiyor. Buhar ve suyla da temizlenmesi mümkün olmuyor. Sektör çatırdadı. Önlemi alırsak pazara çıkarız ancak alınmazsa daha kötü olur. Yunanistan ihracatta bu kaliteyi yakaldı. Biz neden yapamayalım dedi. Üreticinin söz dinlemesi gerek ” dedi.