Büşra ÇETİNKAYA/EGEDESONSÖZ – Balıkesir ilinde yer alan Türkmen Dağı’nda CVK Madencilik tarafından İvrindi ve Altıeylül ilçelerine bağlı 16 köyü ( Gökçeyazı, Sarıalan, Çamköy, Sofular, Kiraz, Dallımadra, Ertuğrul, Meryemdere, Akçalören, Kutludüğün, Büyükfındık, Küçükfındık, Küçükyenice, Yaren, Kınık, Gökköy) etkileyecek bir altın madeni kurulmak isteniyor.
Depremsellik riskinin yoğun olduğu Gökçeyazı bölgesi için Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, 4 yıl önce Gökçeyazı fay hattı üzerinde gerçekleşebilecek 7 büyüklüğünde bir depreme hazırlıklı olunması gerektiğini söylemişti.
8 Haziran’da Gökçeyazı Türkmen Dağı Çevre Koruma ve Dayanışma Derneği’nin açılışının duyurulduğu etkinlikle birlikte CVK Madencilik tarafından yapılmak istenen altın madeni projesine ilişkin bir basın açıklaması düzenlendi.
YERALTI VE VE YÜZEY SULARI KİRLENECEK
Türkmen Dağı Çevre Platformu’nun açıklamasında şu ifadeler yer aldı:
“Proje, Türkmen Dağı’ndaki ormanlarımızı, Gökçeyazı, Sarıalan, Çamköy, Sofular ve daha pek çok köyün tarım alanlarını, meralarını ve hazine arazilerini yok edecek.
Ruhsat Alanı 15 bin 627 dönüm, ÇED alanı ise 9 bin 133 dönüm. ÇED alanının 6 Bin 822 dönümü orman, 1.615,5 dönümü özel mülkiyet (tarım arazisi), 676,3 dönümü hazine arazisi, 19,5 dönümü ise mera statüsünde. Proje süresi 9 yıl.
Proje kapsamında 2 adet açık ocak, 4 adet yeraltı galeri ocağı, kırma tesisi, zenginleştirme tesisi, atık barajı, pasa depolama alanları, bitkisel toprak depolama alanları, cevher stok alanları var. Açık ocak alanlarından birisi 170 metre derinliğinde ve Sarıalan köyünün evlerine yalnızca 250 metre mesafede. Atık Barajı, Gökçeyazı köyünün hemen yakınında, meralarının üstünde. 4 adet yeraltı galerisi ise tüm Türkmen Dağı’nın altını kaplıyor. Çamköy’ün evlerinin altında yeraltı galerisi var. Hem açık ocak, hem de yer altı galerilerinde susuzlaştırma yapılacak. Ayrıca hemen her gün patlatmalar yapılacak. Bu nedenlerle yer altı ve yüzey suları rejimi bozulacak ve sular kirlenecek.
PROJEYE ‘SİYANÜRLE ZENGİNLEŞTİRME’ EKLENDİ
Projeye 16 hektar bir göstermelik alan için 01.08.2017 tarihinde “ÇED Gerekli Değildir Kararı” verildi. Şirket daha sonra ocak kapasite artışı projesi için Pandemide ÇED süreci başlattı ve 16 Nisan 2021’de “ÇED Olumlu” kararı aldı. Şirket daha sonra projesine siyanürle zenginleştirme ve atık barajı da ilave etti ve yeni bir ÇED süreci başlattı ve 05.09.2022’de “ÇED Olumlu” kararı aldı. Her iki kararı da köylülerle birlikte dava ettik. Ancak yanlı bilirkişiler yüzünden her iki davayı da kaybettik. Danıştay’a itiraz ettik. Danıştay süreci devam ediyor.
Şirket bu arada alana hızlıca girdi, şantiyesini kurdu, atık barajını yapmaya başladı. Şirketin 2 Şubat 2024 tarihinde Balıkesir Valiliği’nden “Gayrisıhhi Müessese izni-Çalışma Ruhsatı” aldığını öğrendik. Köylülerle birlikte kararın iptali için Balıkesir Valiliği aleyhine dava açtık. Ayrıca şirketin çeşitli usulsüzlükleri nedeniyle Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği tarafından Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na yapılan başvurularla İşletme Ruhsatının iptal edilmesini talep ettik. Talebimize yanıt verilmedi. Bu durum üzerineİşletme Ruhsatının iptali davasını da açtık.
ÇED ALANINDAKİ ÖZEL MÜLKİYETLİ TARLALAR İÇİN KAMULAŞTIRMA KARARI ALINMADI
ÇED alanında özel mülkiyete konu olan çok sayıda tarla var. Bu tarlaların büyük bir kısmının özel mülkiyet izni alınmamış, tarım dışı kullanma izni alınmamış, kamulaştırma kararı alınmamış durumda. Bu konuda ilgili idarelere bilgi edinme başvurumuzu yaptık, yanıt alamadık.
Mülkiyet izinleri alınmadan şirketin Çalışma Ruhsatı alamaması, işletme izni alamaması ve işe başlayamaması gerekirken şirket hızla çalışmaya devam ediyor.
Sağlık koruma bandında yasa ve yönetmeliklere aykırı bir şekilde yerleşim yerleri bulunmakta.
Proje ile ilgili kamuoyu oluşturmak için çok sayıda eylem yaptık, yapmaya devam ediyoruz. Kamu kurumları ile görüşmeler gerçekleştiriyoruz. Balıkesir Büyükşehir Belediyesi’ni, Altıeylül Belediyesi’ni, Odaları, Baro’yu ziyaret ettik. Köylülerimizin de yer aldığı bir heyetle Vali yardımcısıyla görüşüp çalışma ruhsatının iptalini talep ettik; kurumsal ve bireysel dilekçeler verdik. Dilekçemize henüz yanıt alamadık. CİMER üzerinden de dilekçeler vermeye başladık. Change.org’da da imza kampanyası başlattık. Balıkesir Büyükşehir Meclisi, araştırma komisyonu kurulması için karar aldı. Komisyonda yer almak için başvurumuzu yaptık. Standlar açıp yurttaştan imza topluyoruz. Islak imza sayımız 10 bin’e ulaştı. Köylerde bilgilendirme toplantıları düzenliyoruz. Mücadelemizi çevre STK’larının, Odaların ve köylülerin yer aldığı “Türkmen Dağı Çevre Platformu” olarak sürdürüyoruz. Bu arada, Gökçeyazı Türkmen Dağı Çevre Koruma ve Dayanışma Derneği’nin kuruluşu da gerçekleştirildi ve bugün açılışını da yaptık.
SULAMA KANALLARI DA ÇED ALANINDA KALIYOR
Gökçeyazı Ovası’na DSİ tarafından ciddi alt yapı yatırımları yapılarak Ardıçtepe Barajı’ndan sulama suyu getirildi. Tarım ve hayvancılık ile uğraşan köylü daha yeni suya kavuştu ve yılda en az iki mahsul almaya başladı. Yem bitkilerinden her türlü tahıla, meyvesinden sebzesine çok çeşitli tarım ürünü yetiştirilmekte. DallımandıraGöleti ve sulama kanalları inşa edilerek Sarıalan mahallesine de sulama suyu getirildi ve yöre köylüleri suya kavuştu. İkinci açık ocak alanı hemen DallımandıraGöleti’nin üzerinde. Sulama kanalları ise ÇED alanında kalıyor.
MADENCİLİK FAALİYETLERİ İÇİN RİSKLİ FAY HATTI VAR
Ciddi miktarda kanatlı, küçükbaş ve büyükbaş hayvan yetiştiriciliği yapılan bölgede “Balıkesir Kuzusu”, İvrindi İlçemizin coğrafi işaret almış bir markası. Gökçeyazı ovasındaki doğal göle Manyas Gölü’nden Kocaçay üzerinden gelen turna balıkları (yöresel adı ile zurna balıkları) her sene milyonlarca yumurta bırakıp Manyas gölüne geri dönüyorlar. Bölge aynı zamanda Manyas Kuş Cenneti’nden kış aylarında gelen göçmen kuşların bahar sezonunda üreme alanı.Gökçeyazı ayrıca çok sayıda leylek yuvasına ev sahipliği yapıyor.
Bölgede madencilik faaliyetleri için büyük bir risk olan “Gökçeyazı Fay hattı” var.
Proje alanında her gün açık ocak ve yeraltı ocaklarında patlatma yapılacak. Yer altı suları ve yüzey sularının rejimleri değişecek ve sular kirlenecek.
ÇED raporuna göre siyanür, kostik, tuz ruhu dahil 23 farklı kimyasal kullanılacak olan maden daha fazla devam ederse, topraklar ve meralar kirlenecek ve bölgede tarım ve hayvancılık yapılamaz hale gelecek.
Balıkesir İlimizde CVK Madencilik A.Ş.’ninSarıalan Altın Madeni projesi dışında halen çalışmakta olan TÜMAD’a, ZenitMadencilik’e, Eczacıbaşı gibi şirketlere ait çok sayıda metalik madencilik projesi var. Sürekli bir kapasite artışı peşindeler. Ayrıca, Bahar Madencilik, Koza, Demir Export gibi şirketler ve Türkiye Varlık Fonu tarafından arama sondajları sürdürülmekte. Biga yarımadasının yüzde 79’u madencilik ruhsatları ile dolu. İktidar tarafından, hiçbir kamu yararı gözetilmeyen, tamamen şirketlerin daha fazla kar hırsına dayalı bir madencilik politikası izlenmekte. Denetimsizlik nedeniyle de her gün maden felaketleri yaşanmakta, maden çalışanları canından olmakta, ekolojik yıkımlar yaşanmakta ve ekokırım suçları işlenmekte.
ŞİRKETİN ALANI ACİLEN BOŞALTMASINI İSTİYORUZ
Bizler, yaşam savunucuları olarak;
Siyanürlü altın madenciliğinin yasaklanmasını,
CVK Madencilik’in İşletme Ruhsatı ve izninin, çalışma ruhsatının iptal edilmesini,
Şirketin acilen alanı boşaltmasını istiyoruz.
Bizler, yaşam savunucuları olarak havamızı, topraklarımızı, suyumuzu korumak için mücadeleye devam edeceğiz. Tüm kamuoyunun desteğini bekliyoruz.”