Muhittin AKBEL / EGEDESONSÖZ – Dünya Sağlık Örgütü, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde başlayan “Maymun Çiçeği” salgını vakalarının 26 ülkeye yayılması üzerine Uluslar arası Acil Halk Sağlığı Durumu ilan etti. 2022 yılında 95 bin maymun çiçeği vakasına rastlanırken, 180 kişinin o süreçte hayatını kaybettiğini hatırlatan uzmanlar, 2023 yılında Afrika’da 15 bin, 2026 yılının ilk yedi ayında 17 bin 500 vakaya rastlandığını duyurdu.
Ciltte kızarıklık, döküntü, kabarcık ve sulu şişliklerin oluşmasıyla kendini belli eden bu salgını, İzmir Tabip Odası Yönetim Kurulu üyesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Yüce Ayhan ile konuştuk. Dr. Ayhan, Egedesonsöz’e, düzensiz göçün kontrol altına alınması gerektiğini, çünkü düzensiz göçün bulaşın ülkemize getirilmesi anlamında risk oluşturduğunu söyledi.
DİLEĞİMİZ, SALGININ O BÖLGEDE SINIRLI KALMASIDIR
Dünya Sağlık Örgütü’nün Uluslar arası Acil Halk Sağlığı durumu ilan ederken, bu acil durum duyurusunun, Türkiye’nin bulunduğu coğrafyayla alakalı almadığına vurgu yapan Dr. Yüce Ayhan, “Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin olduğu bölgede ciddi bir artış söz konusudur. Orası, siyasi iktidarsızlığın olduğu, insan hareketlerinin çok denetlemediği, iç savaşın yaşandığı bir bölgedir. Böyle bir yerde temel sağlık hizmetlerini sürdürebilmek, topluma uygun bir sağlık hizmeti vermek mümkün değil. Maymun çiçeği hastalığının özellikle bu bölgede yayılmaya başlamasının sebebi budur. Aynı bölgede ebola salgını da yaşanmıştı yıllar önce… Dileğimiz, salgının o bölgede sınırlı kalmasıdır” dedi.
ŞU AN İTİBARİYLE ÜLKEMİZDE MAYMUN ÇİÇEĞİ VAKASI AÇIKLAMASI YOK
Maymun çiçeğinin, çok kolay bulaşan bir enfeksiyon olduğunu, solunumla bile bulaşabildiğini hatırlatan Dr. Yüce Ayhan, “Türkiye’nin ne yapması gerekir?” sorusuna da yanıt verdi, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bu enfeksiyon, öpüşme, cinsel temas, çarşaf, havlu gibi deriye temas eden tekstil ürünlerinden de bulaşabiliyor. Bulaşıcılığı yüksek bir enfeksiyondan söz ediyoruz. Bağışıklık sistemi daha duyarlı olan daha ileri yaş grubu ve daha düşük yaş grubuna mensup kişiler, çok hızlı bir şekilde hastalanabiliyor. Bulaşıcılığı nedeniyle toplum sağlığı sorunu yaratabilir. Şu anda ülkemizde vaka görüldüğüne dair bir açıklama yok. Olduğu takdirde öncelikle vakaları doğru zamanda doğru noktada yakalayıp izole etmek gerekiyor. Temaslıları saptamak gerekiyor. Ancak dışarıdan gelen vakaların, Türkiye’de bu hastalığı yayabileceğini aklımızdan çıkarmamamız ve gereken önlemleri almamız gerekiyor. Özellikle düzensiz insan hareketleri, düzensiz göç kontrol altına alınmalı. Bu anlamda düzensiz göç, büyük bir risk oluşturabilir. Dolayısıyla sınırlarımızdan kontrolsüz insan girişini kontrol etmek zorundayız. Mülteci şeklinde geçişlerde sınırda izole edip sağlık koşullarını sağlamak gerekiyor. Buna çok dikkat etmek gerekiyor. Kişisel olarak, maymun çiçeği enfeksiyonu olan hastalarla yakın temastan kaçınmalıyız. Bu hastalık, deride lezyonla, kızarıkla kendini gösteriyor. Küçük su kabarcıkları oluşuyor ve o kabarcıklar kaşınır ancak kaşımaktan, patlatmaktan kaçınmak lazım. Ortak kullanıma müsait çarşaf ve havlular, ortak kullanımdan çıkarılmalı. Bu gibi ürünler, 60 derecede, yüksek ısıda kaynatılmalı kişisel korunma açısından.”
COVİD KADAR CİDDİ PANDEMİ OLUŞTURMAZ ANCAK YİNE DE HAZIRLIKLI OLMALIYIZ
Bağışıklık sistemi zayıf ileri yaş ve düşük yaş gruplarının risk altında olduğuna da vurgu yapan Dr. Yüce Ayhan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Maymun çiçeği hastalığının aşısı geliştirildi. Bakanlığın aşılama konusunda ne düşündüğünü bilmiyoruz. Sağlık otoritesinin bilgilendirmesine ihtiyacımız var. Aşı konusunda bir hazırlık var mı, risk gruplarının aşılanması mı söz konusu mu? Bugünden yarına panik havası yaratacak bir durum yok ülkemizde. Bunu gönül rahatlığıyla söyleyebilirim. Ama her bulaşıcı hastalıkta olduğu gibi bu hastalıkla ilgili de gerekli önlemleri almamız, temel sağlık hizmetlerini düzgün bir şekilde sürdürülebilir olmanız, tüm kesimlere kesintisiz bu hizmeti ulaştırmanız gerekiyor. Kriz durumlarında temel sağlık hizmetlerini aksatmadan vermek gerekiyor. Koronada olduğu gibi çok hızlı bir salgın haline gelebilir mi? Bağışıklık sistemi zayıflığı olan yaş gruplarının risk altında olduğunu söyleyebiliriz. Maymun çiçeği hastalığı, temastan bir gün sonra da ortaya çıkabiliyor, bir hafta, üç hafta sonra da… Dolayısıyla temaslıları doğru tespit etmek gerekiyor. Teşhis anlamında laboratuvar altyapımız, koronada o kadar kuvvetli değildi ancak maymun çiçeği testlerini yapabilecek laboratuarlarımız var. Covid’de solunumsal bir bulaş söz konusuydu. Gerçi bu da solunumla bulaşabiliyor ama daha çok temasla geçiyor. Covid kadar ciddi bir pandemi oluşturacağına en azından şimdilik ihtimal görmüyorum. Yine de çok dikkatli olmak gerekiyor. Afrika ülkelerine turistik veya iş amaçlı gidecek insanlarımıza test ve aşı uygulaması mutlaka yapılmalı. Seyahatten dönüşte takip edilmeliler. Gerekli önlemler alındıktan sonra Afrika ülkelerine gidilmesinde bir sakınca olduğunu düşünmüyorum.”