GÜNCEL EGE YEREL YÖNETİMLER EKONOMİ POLİTİKA SPOR RÖPORTAJLAR YAZAR CAFE FOTO GALERİ VİDEO GALERİ
Muhittin AKBEL
YAZARLAR
6 Nisan 2020 Pazartesi

Turizmde sezon başlamadan bitti

Koronavirüs, hayatımızı allak bullak etti.

İnsanlar, evlerine hapsolurken, psikolojik sorunlar da yaşamaya başladı.

Ekonomimiz felç oldu.

İnsanlar sokağa çıkamayınca, alışveriş de bitti.

Gıda ve temizlik ürünleri dışında kimse bir şey almıyor.

Peki, aklımızdan tatil geçiyor mu?

Mümkün değil.

Yarın ne olacağımızı bilmiyoruz ki tatil planları yapalım.

Geçen yıl Türkiye, 35 milyar dolarlık turizm geliri elde etti.

Bu sezon, bırakın bu rakama yaklaşmayı...

Yanından bile geçemeyiz.

Sektör paydaşları, küçük bir hasarla sezonu bitirmeye razı.

***

Çeşme Turistik Otelciler Birliği Başkanı Yakup Demir ile turizmi konuştum.

Umutları kırılmış, haliyle gelecekle ilgili olumlu sözler söyleyemiyor.

Haklı.

Çünkü koronavirüs sebebiyle insanları eve kapattığınızda turizmin t'sini bile telaffuz edemiyorsunuz.

Yakup Demir'e göre, virüs en ağır darbeyi turizm sektörünü vurdu.

"Biz profesyoneller olarak önümüzü göremiyoruz. Turizmin nereye gideceğini bilemiyoruz" diyor Demir.

Başkanın, "Virüs salgını nisan sonuna kadar zayıflarsa, mayıs gibi yasaklar kalkar" şeklinde iyimser bir görüşü var.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy da, yasakların kalkmasıyla birlikte bayramda uçakların havalanmaya başlayacağına inanıyor, "Ne zaman virüs bitti, uçaklar hemen kalkacak" diyor.

Turizmciler ise o kadar umutlu değil.

Dünya Turizm Örgütü'nü yakından takip ettiklerini belirten Yakup Demir, virüs sonrası turizmin en az 10 yıl beklemede kalacağını söylüyor.

Sektör temsilcilerine açıkça diyor ki:

"Büyük bir beklenti içine girmeyelim."

Bu tezini güçlendiren bir de örnek veriyor Yakup Demir:

"Çin'de virüs kontrol altına alındı. Wuhan'da oteller iç piyasaya açıldı. Doluluk oranı, yüzde 28'e ulaştı."

Kıssadan hisse...

Demir, "Biz de iç turizmi harekete geçirmeliyiz" demek istiyor ve ekliyor:

"Biz de dışarıdan değil, iç turizmden faydalanabiliriz. Hatta sloganımız bile hazır. Biz bize yeteriz Türkiye, Çeşme'ye gel, Bodrum'a gel."

***

Peki, erken rezervasyon yaptırıp tatili ucuza getirmeye çalışan yerli ve yabancı turistlerin ödediği paralar ne olacak?

Malum, erken rezervasyonla satılan tatil paketleri, yüzde 35 civarındaydı.

Virüsle tanıştığımız günden itibaren herkes parasını geri isteyince, rezervasyonların yüzde 99'u iptal edildi.

Vatandaş parasını istiyor, acente otele ödediği paranın iade edilmesini talep ediyor.

Otelci, "Veremem. Çünkü ben o parayı yatırımlar, çeşitli masraflar için harcadım" diyor.

Otelcide para yok, turizm operatörlerinde de yok.

Peki vatandaşın parası nasıl ödenecek?

Bakan Ersoy, geçtiğimiz günlerde, bu paraların Kredi Garanti Fonu'ndan karşılanacağını açıkladı.

İlk etapta 5 milyar lira serbest bırakıldı.

Ardından 10, 25 milyar lira daha...

Ve bu desteğin arkasının geleceğini bildirdi.

Gerekli kanun çıkarıldı ve finansman kaynağı da bulundu.

***

Biz yine başa dönelim.

Türkiye, turizmde eski güzel günlerine dönecek mi?

Bu sorunun yanıtını, Yakup Demir'den dinleyelim:

"Yabancı turistin tatile çıkma talebi, bir hayli ertelenecek gibi. İki yıl sonra tatil yapmayı düşünebilir. Bana öyle geliyor ki, koronavirüsün turizme verdiği zararın tamamen ortadan kalkması da üç yılımızı alacak. Dünya Turizm Örgütü'nün verilerine göre 1 milyar 400 milyon insan dünyayı dolaşırken şu anda bu kitlenin yüzde 99'u kayıp. Rusya da kapıları kapattı. Seyahat özgürlüğü kalmadı. 10 yılda, alışılagelmiş turist sayılarının yarısına ancak ulaşabiliriz. Varsa yoksa, yerli turist. Virüs gittikten sonra, vatandaşlarımızın portföyünde tatil olduğunu biliyoruz. En azından Çeşme'ye gelecekler. Çünkü çok sıkıldılar. Biraz daha sıkılacağız ama yaralarımızı kısmen de olsa saracağız."

***

Türkiye'nin en büyük turizm acentelerinden birinin danışmanlığını yapan bir turizmci de Yakup Demir'in söylediklerinin benzeri bir açıklamada bulundu:

"Kültür ve Turizm Bakanı, sezonun haziran ayında başlayacağını söyledi.  Haziran'da sezon başlasa bile insanların akın akın otellere koşacağını düşünmüyoruz. Haziran, çok geç bir tarih. Acenteler, 2019 Kasım'ından beri rezervasyonlarını 2020'ye göre yaptı. Virüs olumsuzluğu yüzünden paralar iade ediliyor. Küçük acente ve tur operatörleri, çok kötü durumda.  İnsanlar, kalabalık ortamlara bir süre daha girmeyecek. Diyelim ki iç turizmde kısmen de olsa hareket başladı. O zaman, "Her şey dahil" sisteminin değişmesi, set menü ile yarım pansiyon sistemine geçilmesi gerekecek.  2020'yi tamamen zihnimizden silip 2021'e odaklanmalıyız. En büyük desteği, Turizm Bakanı'ndan bekliyoruz. Küçük acentelerin, otellerin 2020 yılını iflas etmeden ayakta kalmalarını sağlamak gerekiyor. Bakanımızdan yeni destek paketleri bekliyoruz."