Bir süredir Kültürpark’ı tartışıyoruz. Ne zaman Kültürpark ile ilgili bir girişim/saldırı gündeme geliyor, tartışma alevleniyor. İyi ki de öyle oluyor.
Aslında çok gurur verici bir sivil toplum duyarlılığı oluştu Kültürpark konusunda. Bu sayede bazı girişimler de püskürtüldü. Ama nihai bir planlama yapılmadığı sürece, Kültürpark tehditten kurtulmayacak gibi.
En son olarak Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’in moderatörlüğünde gerçekleşen “KültürparkÇalıştayı”, tam bir katılımcı demokrasi uygulamasıydı ve bence başarılı bir tartışma gerçekleşti. Sivil toplum temsilcileri, meslek odaları ve gönüllüler gayet iyi açıklama, eleştiri ve öneriler dile getirdiler. Doğaldır ki, herkes aynı görüşte olmayacaktır. Ancak yine de bu toplantıda genel bir mutabakat ortaya çıkmış gözüküyor.
-Kültürpark, İzmir’in kutsalıdır. Kuruluş amacına uygun kullanılmalıdır. Kültür ve park özellikleri korunmalıdır.
-Kültürpark, bir Cumhuriyet mirasıdır. Uluslaşma/modernleşme projesinin şehirciliğe yansıyan istisna örneklerindendir. İzmir’de bu niteliği taşıyan başka bir eser ve proje yok adeta.
-Kültürpark, İzmir’in en önemli toplumsal hafıza alanlarından biridir ve yok edilmemelidir.
Bu görüşler ilk bakışta, istemezükçü bir tavır gibi algılanabilir ama öyle düşünmemek lazım. Modern dünyanın bütün şehirlerinde bu tür mekanlar, titizlikle korunur. Çünkü modern şehirler sadece AVM’ler ve gökdelenlerle modern olmazlar. Onları modern kılan aynı zamanda doğal ve kültürel değerlerine sahip çıkması ve kimlikli gelişmedir.
Her ne kadar kapitalizm, mekana sermaye olarak baksa da, yine de kamu gücü, bu şartlarda bile tarihi ve doğal alanları korumaya özen gösterir.
“Kapitalizm, gölgesini pazarlayamayacağı ağacı keser” diye bir söz vardır. Doğrudur da. Ancak bütünsel bir bakışla yaklaşıldığında, tarihi ve doğal değerleri olmayan bir şehir, kapitalizm için de cazip olmayabilir.
Barbar kapitalizm ayrı tabi. Kültürpark tartışmasında Ekrem Demirtaş, “yeşil isteyen ormana gitsin” buyurmuştu.
Bir şehrin ormanı, parkı ve meydanları ne kadar bolsa, orası hemşerilerine o kadar kaliteli bir yaşam sunar. Ayrıca turizm gibi bir iddianız varsa, bunları sadece AVM ve otellerle sağlayamazsınız.
İşin özü, İzmir zaten ellili yıllarda kaba şehircilik anlayışı ile Kordon’u ve Güzelyalı hattındaki mimari değerini önemli ölçüde yitirdi.
Herkes İzmir’i bir şeylerin kalesi olarak tarif ediyor ya, Kültürpark da İzmir’in kültürel ve doğal miras açısından son kalelerinden biridir.
Sonradan yasını tutmak yerine, şimdiden telafisi imkansız zararlar görmeden savunmak lazım.