GÜNCEL EGE YEREL YÖNETİMLER EKONOMİ POLİTİKA SPOR RÖPORTAJLAR YAZAR CAFE FOTO GALERİ VİDEO GALERİ
Engin ÖNEN
YAZARLAR
14 Kasım 2019 Perşembe

Kapitalistler Moskova’ya…

70’li yılları yaşayanlar bilir, o günkü siyasi ortam içinde, yükselen sol hareketlere karşı ülkücülerin kullandığı bir slogan vardı:

“Komünistler Moskova’ya…”

***

Moskova, o zamanlar, komünizmin merkezi olarak görülürdü ve solcuları ülkeden kovmak isteyenler, orayı adres gösteriyordu. 74 yıllık sosyalizm denemesi sona erdiğinde, artık köprünün altından sular çok hızla akmıştı. Moskova ve diğer şehirler kapitalizmle tanıştı…

Kapitalizm, üretim ve tüketim kalıplarını tamamen değiştirmekle kalmadı, mekanlar da yeni sisteme göre yeniden şekillenmeye başladı. Alışveriş merkezleri, zincir oteller ve mağazalar, ünlü konfeksiyon ve mücevher markaları, fast food ve kahve kafeteryaları Moskova ve St. Petesburg’un her yerinde rastlayabileceğiniz mekanlar artık…

***

Dünya’nın en önemli metrolarından birine sahip Moskova... Ayrıca çok ciddi bir toplu taşıma ağını barındırıyor. Ama belli saatlerde cadde ve yollarda ciddi trafik sorunu yaşanabiliyor. Çünkü özel otomobil kullanımı da çok hızla artmış durumda…

Özel otomobil dediysek, öyle Lada falan değil. Bildiğiniz Japon, Alman, Amerikan ve Kore markalı otomobillerle dolu yollar…

Yine de bizimkinden farklı yanları var buradaki kapitalizmin şehirlere yansımasının. Çünkü bu şehirler çok farklı bir mirasa sahip. Çok büyük kamu binaları, çok geniş cadde ve meydanlar, inanılmaz park ve bahçeler. Şehirleri boydan boya geçen nehirler tertemiz mesela. Bir de meydan, cadde, parklar ve metroda heykellerin ihtişamı ve zenginliği dikkat çekiyor hemen…

Tiyatro ve konser salonları muhteşem. Sadece Moskova’da ve çoğu devlet destekli 300 tiyatro bulunuyor…

Bunlar bizdeki şehirlere uymayan özellikler. Ama bize uyan özellikler ve tanıdık gelen bazı girişimler de boy gösteriyor artık Moskova’da, St. Petesburg’da…

Mesela dünyaca ünlü Moskova Bolşoy Tiyatro Binasına Sovyet döneminde eklenen işçi ve köylü heykeli kaldırılmış… Bununla da yetinilmemiş, binanın üstünde ve onun bir parçası olan Apollon heykelinin malum yerine 2002 yılında bir de incir yaprağı konduruluvermiş…

***

Dev kamu kuruluşları özelleştirilirken yakın, eş dostlar tercih edilmiş bir de… Bu sayede kısa sürede büyük zenginler türemiş... Doğalgaz, en önemli doğal kaynak ve Rus ekonomisinde çok büyük paya sahip. Gazprom en büyük bütçeli şirketlerden biri. Doğalgaz ihracatının tekeline sahip bir kuruluş neredeyse…

***

Her dönemin iktidar ilişkilerinin şehirdeki mekanlara yansıdığı bilinen bir gerçektir. Ortaçağ’da katedraller, en merkezi konumlarda ve en ihtişamlı binalardı. Stalin, Moskova’nın çeşitli bölgelerinde yedi adet dev bina inşa ettirmiş. Rehberimizin bize verdiği bilgilere göre, halk arasında “Stalin’in kız kardeşleri” olarak anılan bu binalar neo gotik tarzda bir mimari karaktere sahip olup, şehrin hemen her yerinden gözükmekte…

Kimisi konut kimisi kamu binası olarak hizmet veriyor… Bakanlık olarak kullanılanı da var Moskova Üniversitesi olarak kullanılanı da... Stalin’in kız kardeşleri, kilise ve katedralleri bastıracak görkemde doğrusu…

***

St. Petersburg’da yükselen Gazprom’a ait yeni gökdelen ise, şehrin hakimi gibi. Yüksekliği 464 metre. Rusya’nın en yüksek binası yani… Yeni sistemin şehre yansıması gibi boy gösteriyor...

Ne demişti Manuel Casteles?

“Gökdelenler, kapitalizmin katedralleridir…”

Moskova, uzunca bir süredir komünistlerin değil, kapitalistlerin cazibe merkezi artık…