Bugün Pazar...
Hiç bitmeyen sevgi ve saygıyla...
Atatürk’ü bu köşede anma ve hatırlama günü...
Bir kez daha...
Nedenleri az bilinen ama…
Bugünlere taşınan bir öyküyü paylaşalım...
***
“Time” dergisi…
Tam 96 yıldır…
Dünyanın en saygın haber ve politika dergilerinden biridir…
Amerika merkezlidir…
An itibarıyla haftalık tirajı 4 milyonun üstündedir…
Avrupa sürümü “Time Europe”…
Londra’da basılıyor…
Orta Doğu, Afrika ve Latin Amerika’da satılıyor…
Ayrıca…
Asya’da basılıyor…
Kanada’da basılıyor…
Okyanusya’da basılıyor…
Dil olarak sadece “İngilizce” kullanılıyor…
Derginin adının Türkçe karşılığı; vakit / zaman…
Geleneksel olarak, her yıl…
“Yılın en etkili 100 ismi” listesi yapar; dünyayı şaşırtır!
İki kez milyon dolarlara el değiştirdi…
Ancak…
Yayın politikası hiç değişmedi…
***
İşte bu “dünya” dergisi…
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü iki kez kapak yaptı…
Taaa, o yıllarda…
Sağlığında…
Ulu Önder…
“Time” dergisine ilk kez…
Cumhuriyet’in kurulmasından 6 ay önce (24 Mart 1923) kapak oldu…
Üstelik…
Derginin henüz dördüncü sayısı yayınlanıyordu…
Atatürk’le ilgili makale…
O günlerde Batı Alemi’nde pek “geçer akçe” olan bir söze…
Gazi Paşa’nın verdiği cevapla başlıyordu…
Osmanlı'nın zayıflığı ve “hasta adam” imajı yüzünden…
Avrupa’da sık sık dile getirilen…
“Türk, ancak cehennemde kendi efendisi olur!” sözüne…
Atatürk, “Türk, Türkiye'de kendi efendisi olur…” diye cevap vermişti…
Makale, çok iyi kaleme alınmıştı…
Gazi’nin, Birinci Dünya Savaşı sonrası…
Anadolu topraklarında özgür bir ulus kurma mücadelesi…
Tüm sıcaklığı ile anlatılıyordu…
Mustafa Kemal Atatürk için…
“Büyük devlet adamı ve komutan, eşsiz bir eğitimci, çağdaşlığın, bilimselliğin, aydınlığın ve gelişmenin öncüsü bir liderdi…” diyorlardı…
“Milleti uğruna yaptığı her mücadeleden zaferle çıktı…” diyorlardı…
“Atatürk, yaptıklarıyla, konuşmalarıyla ve davranışlarıyla sadece Türk Milleti’ne değil tüm dünya milletlerine örnek oldu…” diyorlardı…
Hatta…
Şöyle bir cümle vardı o Atatürk’e ayrılan sayfalarda:
“Mustafa Kemal Paşa, hiç şüphesiz çağdaş tarihin büyük şahsiyetlerinden biridir… Hayata saçılan milli hareket ilhamıyla birlikte daha iyi bir dünya için beklemek yerine bir Türk'ün Anadolu'da kendi efendisi olabileceğinin canlı bir örneğidir…”
Kapak’ta Atatürk’ün kalpaklı karakalem portresi vardı…
***
“Time” dergisi…
Atatürk’ü bir kez daha kapağa taşıdığında…
Takvimler, 21 Şubat 1927’yi gösteriyordu…
Lozan Anlaşması ve sonuçlarına değinen yazıda…
Gazi Paşa’nın…
Lozan Antlaşması'nın şartlarından…
Duyduğu memnuniyetsizliğe işaret ediliyordu…
Makalede…
ABD Senatosu, sözüm ona Atatürk'e bir mesaj yolluyor…
Yeni Türkiye'nin hala…
Osmanlı zamanından kalma "Korkunç Türkler" imajını…
Bir türlü geride bırakmadığını…
Türk Gençliği'nin savaş nedeniyle…
Geri kalmış diğer ülkelerin gençlerinden çok daha hırslı ve…
Çalışkan olması gerektiğini belirtiyordu…
***
Dünyanın dört bir yanında…
Leblebi çekirdek gibi satılan bir Amerikan dergisi…
Dört yıl içinde…
Nasıl böyle yaman bir “çelişki” içine girmişti?
***
Hikayesi ibretliktir ve şöyledir…
Türk-Amerikan ilişkileri…
Taaa 18’inci yüzyılın sonlarında başlamıştı…
Önce ufak ufak ticaret yaptık…
Sonra siyasal ve kültürel boyutlara ulaştı o sıcaklık…
Birinci Dünya Savaşı sırasında…
İlişkiler bi’ölçüde soğudu…
Savaştan sonra siyasi alana taşımak hiç de kolay olmadı…
Çünkü…
O dönemde Amerika Birleşik Devletleri’nde yürütülen…
Türk düşmanlığı kampanyası nedeniyle…
İki ülkenin 1923’te Lozan’da yaptığı anlaşma…
Her nedense…
Amerikan Senatosu’nda bir türlü onaya sunulamıyordu…
Sonunda…
Bu anlaşma 1927’de bir kez daha…
Senato'da onaya sunulduğunda ise…
Gerekli üçte ikilik oy çoğunluğu sağlanamadığından…
Reddedildi…
Bununla birlikte…
Atatürk Dönemi’nde…
Türk-Amerikan ilişkilerinde bazı sorunlar meydana geldi…
Mesela…
Amerikan okulları, tabiiyet, yerleşme, ikâmet, tazminat talepleri, suçluların iadesi ve afyon konularında anlaşmazlıklar vardı…
Demokrat Parti iktidar olunca…
İki ülke arasındaki sorunların büyük kısmı çözüldü…
***
Bitiriyoruz…
Uluslararası gücü olan…
“Time Dergisi”nde iki kez kapak olmak güzel bi’şi…
Ama…
O dergi “o kapaklar ile” o tarihlerde ne yapmak istedi?
Bunu bilmek de önemli…
Nokta…
Sonsöz: “Ne kadar bilirsen bil, söylediklerin karşındakilerin anlayabileceği kadardır… / Hz. Mevlana…”