Evet; Türkiye’nin istatistiği bu...
Ülkemizde yılda ortalama 27.000 kişi organ bekliyor…
Yani; 27.000 bölü 365 = 74 kişi, organ nakli gerektiren bir durumla karşı karşıya kalıyor…
Bu da her “19 dakikada 1 kişi, organ nakli gerektiren bir durumla karşı karşıya kalıyor” demektir...
Üç saatte 1 kişi, günde 8 kişi organ beklerken hayatlarını kaybediyor…
***
Ülkemizde ilk başarılı organ nakli 3 kasım 1975 yılında Dr. Haberal ve ekibince Hacettepe Üniversitesi Hastanesi’nde bir anneden oğluna yapılan canlıdan canlıya böbrek nakli oldu… Ege ve Dokuz Eylül Üniversiteleri başarıda ön planda oldular hep. Mesela ilk karaciğer nakli Ege’de yapıldı…
***
Organ nakli vücutta görevini yapamayan bir organın yerine canlı bir vericiden veya ölüden alınan sağlam ve aynı görevi üslenecek bir organın nakledilmesi işlemi… Ülkemizde nakil yapılan organlar: Böbrek, deri, karaciğer, kalp, akciğer, pankreas, ince bağırsak. Nakil yapılan dokular ise kemik, kemik iliği, kornea, kalp kapağı... Dünyada organ nakillerinin yüzde 80’i kadaverik gerçekleşirken, ülkemizde ise tam tersi oranda olduğu, akraba, eş dosttan almaya çalışıldığı ve kadaverik bağışın oldukça az olduğu gerçeğiyle karşı karşıyayız… Yılda sadece 563 kişi kadaverik, organlarını bağışlıyor! Beyin ölümü gerçekleştikten sonra, 72 saat içerisinde organ bağışı yapılmalıdır. Aksi halde organlar canlılıklarını yitiriyor…
***
Gelelim gündemdeki olaya... İzmir’de darp edildiği iddiasından sonra hayatını kaybeden Filiz Tekin’in, Ege Üniversitesi’nde gerçekleşen nakil operasyonu ile iki böbreğinden biri Münire İnanç’a, diğeri Ali Uslu’ya, karaciğeri ise Arife Aykut’a nakledildi… Nakil işlemleri sonrası her üç hasta da hayatını kaybetti… İyi Parti ve CHP milletvekilleri sağlık bakanına cevaplaması için soru önergesi verdiler.. Şöyle önergeye bakınca bunu cevaplamak için bakan olmaya gerek yok diyeceksiniz. Konuyla ilgili tüm istatistikler bakanlık sitesinde var zaten. Bu konunun siyasi polemik konusu yapılması çok yanlış… Ha, bir ihmal var mı?
İşte burada yine klasik devlet memuru zihniyeti devreye girdi… Ege Üniversitesi Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Tuncay Göksel, yazılı açıklama yaptı… “Bazı basın kuruluşları tarafından gündeme getirilen iddialarla ilgili kurumumuz tarafından başlatılan inceleme sürmektedir” diye, sade suya tirit bir açıklama. Oysa herşey açık ve net…
***
Ege ve Dokuz Eylül Üniversiteleri’nin organ naklinde marka olmasını sağlayan ancak bugün İstanbul’da vakıf üniversitelerinde görev yapan hocalarla ve de bugün demoralize olan Ege Üniversitesi’nde başarılı organ nakillerine imza atan ekiple birebir konuştum. İsim vermiyorum, çünkü biliyorum ki; herkes onların peşine düşecek… Ölüm nedeni enfekte organın takılması... Hastanın menenjitli olması organlarını da etkilemiş ve bu organlar takılmış nakil bekleyen hastalara…
***
Eşinden şiddet gördüğü iddia edilen Filiz Tekin uzun süre yoğun bakımda kalmış. Bu da ne demek? Bolca antibiyotik tedavisi. Bu tedavi enfeksiyonu baskılıyor ve laboratuvar tetkikleri
uygun çıkıyor. Laboratuvar belki tekrar sorgulanabilir ama organ nakli yapan ekibin hiçbir suçu yok. Çünkü her şey; yani nakil öncesi, nakil aşaması ve nakil sonrasında izlenen tüm yollar Sağlık Bakanlığı prosedürlerine uygun… Organ nakli yapan merkezin ita amiri Rektör neyi bekliyor? İstiyor ki olay biraz soğusun. Özellikle hastalarını kaybeden aileler yatışsın. Bir süre sonra bu konuda açıklama yapacak. Kimse de suçlu çıkmayacak…
***
Bu olayın organ bağış kampanyalarına sekte vurması beklenir. Hani derler ya “Bir musibet bin nasihattan iyidir” diye. Bu vesile ile bari hep gündemde olan Belçika modeli’ne geçelim. Birçok Avrupa ülkesi de bu modeli benimsemiş durumda. Her hayatını kaybeden potansiyel verici… Beyin ölümü gerçekleştiği zaman yakınları bağışlamak istemediklerini söylerlerse ancak nakil yapılmıyor... Bu da yüzde 2'lik küçük bir rakam, yani kadaverik organ nakli oranı yüzde 98 civarında. Bu konuda bir yasa teklifi 10 yıldır Meclis’te bekliyor. Siyasilere soru önergesi vereceğinize bu teklifi hayata geçirin, diye bitiriyorum. Teklifin Başlığı: 2238 Sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması ve Nakli Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Teklifi. Teklifin Özeti: Aksi belirtilmedikçe, beyin ölümü gerçekleşen kişilerin organlarının alınmasında vasiyet ve rızanın aranmaması öngörülmektedir.