Dün akşam, Greenwich saatiyle saat 23:00de Birleşik Krallık 47 yıllık bir birliktelikten sonra Avrupa’ya veda etti. Ülkede duygusallık hakim. Bazıları mum yakıp gözyaşı ile bazıları öfkeli protestoyla bazıları ise alkışlarla karşıladı bu saati. Biz ne kadar İngiltere desek de, burası Birleşik Krallık, içinde İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda bölgesi var. Ülkede bu ayrılığın getirdiği gelecekle ilgili “belirsizlik kaygısı” hakim.
Başbakan Boris Johnson gece konuşmasında “1 Şubat 2020 sabahı burada yeni bir şafak söküyor” dedi. Gece saat 22:00 deki konuşmasıyla Başbakan “bunun bir son olmadığını, bir başlangıç olduğunu, bir milli yenilenme ve değişim” olduğunu vurguladı. Brexit destekçileri Parlamento meydanında toplanıp kutlama yaptı, her yere bayraklar asıldı ama ünlü saat Big Ben tamirde olduğu için vurmadı…
Ayrılmayı istemeyen İskoçya ise mum yakarak matem tuttu... İskoçya’nın Birinci Başkanı (burada böyle deniyor, başbakan anlamına) Nicola Sturgeon “Biz çoğunluk olarak ayrılmak istemiyorduk, zorla bu duruma sokulduk. İskoçya bağımsız, eşit bir Avrupa Birliği ülkesi olarak daha parlak bir geleceğe sahip olacaktır” diyerek çizgisini belirledi. Independent gazetesinin haberine göre Sturgeon tekrar bir ayrılık referandumu için baskı yapacak.
Şu an için Birleşik Krallık 47 yıldır üyesi olduğu Avrupa Birliğinden ayrılıyor ama hala daha ayrıntılar, anlaşmalar sonuçlanmış değil, gelecek 11 ay içinde bu ayrıntılar şekillenecek. Brüksel’de Birleşik Krallığın tüm bayrakları söküldü ve bir tanesi müzede sergilenmek için ayrıldı. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen Birleşik Krallık görevlilerine veda etti ve “Krallığın Avrupa Birliğine katkılarından, Birliği daha güçlü yapmasından dolayı” teşekkür etti. “Eski arkadaşlarla yeni bir başlangıç öyküsü, bu nedenle şu an çok duygusalım ama ileriye bakıyorum” dedi. “İlerideki ayrıntılı anlaşmalar hakça olacak ama her iki taraf da kendi hakları için mücadele edecek” diye ekledi.
1 Şubat’tan Aralık sonuna kadar Avrupa Birliğinin özgür dolaşım, çalışma ve ticaret koşulları gibi birçok yasası hala yürürlükte olacak. Aralık sonuna kadar Birleşik Krallık Avrupa Birliğiyle serbest ticaret anlaşmalarının kesinleşeceğini umuyor. BBC’nin haberine göre Jeremy Corbyn ülkenin içe kapanmamasını ve gerçekten uluslararası dışa dönük, farklılıkları kabul eden bir ülke olmaları gerektiği mesajı verdi. 2016daki referandumda ayrılmamayı destekleyen eski Başbakan David Cameron “Bu günün ülke için çok büyük bir gün olduğunu ve ülkenin yaptığı tercihle başarılı olabileceğini” söyledi.
Brexit Partinin lideri Nigel Farage ise referandumda kıl payı %52 ile alınan Brexit sonucuna “Sonunda özgür olduğumuz gün geldi” dedi. Brexit geçen yıl 29 Mart’ta gerçekleşecekti ancak parlamento eski Başbakan Theresa May ile Avrupa Birliğinin hazırladığı anlaşmayı defalarca reddetti. Sonunda May istifa etti, 2016 da ayrılmayı destekleyen Boris Johnson başa geldi, o da başarılı olamayınca acil bir seçime gitti, parlamentoda çoğunluğu kazandı ve hızla Ocak ayının son günü ayrılma olayını gerçekleştirdi.
BBC eğer tekrar bir referandum yapılsa araştırmaların şu an ayrılmak istemeyenleri %53, ayrılmak isteyenleri %47 olarak gösterdiğini açıkladı. 2016da ayrılma tercihini göç ve ekonomi şekillendirmişti. Gençler kalmak, yaşlılar çıkmak istemişti. Gençler eğitim, serbest dolaşım, Erasmus gibi konulardan dolayı şu an büyük düş kırıklığı içinde.
Neler değişecek
- Brexit’in en önemli sonuçlarından biri serbest dolaşım ve çalışma hakkının bitmesi. Artık bu ülkeye kim girebilir, kim çalışabilir, Aralık ayından sonra Krallık kendisi karar verecek. Halk arasında Bulgaristan ve Romanya’dan gelenlere karşı bir rahatsızlık var, buranın kültürüne ayak uyduramadılar, buralıların işlerini aldılar. Bu bir miktar azalacak.
- Bu ayrılığın ekonomiyi ve ticareti de etkileyeceği düşünülüyor. Bu konuda Aralık sonuna kadar anlaşmak öncelikli. Hükümet sıkıntı olmayacak diyor ama yıllarca “ekonomi zarar mı gördü, daha mı iyi oldu” tartışılacak.
- Bir başka konu da Krallığın dünyadaki yeri. Şu an için hayli kuvvetli bir ekonomi ve diplomasiye sahip ülke gerileyecek mi kaygısı var.
- Birleşik Krallık pasaport renkleri değişecek, 30 yıl öncesi gibi mavi olacak.
- Brexit için yeni 50 pence yapılacak.
- Hükümetin Brexit bölümü kapatılacak.
- Almanya suçluları Birleşik Krallığa iade etmeyecek.
- Avrupa Parlamentosunda artık Birleşik Krallık vekilleri oturmayacak ve Avrupa Birliği zirvelerine katılmayacak.
Bu arada ABD hemen Birleşik Krallığa düşük fiyatla ithal edilen Amerikan ilaçlarının fiyatlarını artırma ve iki ülke arasında serbest ticaret konusunu gündeme getirdi. Avrupa Birliği ise ilişkilerin artık eskisi gibi olmayacağını vurguladı. Boris Johnson’ın Kanada türü bir ticaret anlaşmasını istediği düşünülüyor.
Sıkıntılı konulardan birisi de İrlanda Cumhuriyeti ile Kuzey İrlanda arasındaki sınır. Serbest geçiş mi olacak, sıkı kontrol edilen bir sınır olacak soruları gündemde. Kısacası, Brexit sonuçları yakın vadede Birleşik Krallığa ayrılık getirebilir, Kuzey İrlanda ve İskoçya ayrılmak isteyebilir. İskoçya tamamen bağımsız bir ülkeye dönüşebilir, Kuzey İrlanda ise güneyindeki İrlanda Cumhuriyeti ile birleşmek isteyebilir. Zaman gösterecek.